امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 24

1- 50. سوره طه، آیات 25-30.

2- 51. سوره سجده، آیه 24.

3- 52. سوره نساء، آیه 59.

4- 53. تفسیر فخر رازی، ذیل آیه.

5- 54. سوره مائده، آیه 67.

آیه در روز غدیر، در شأن امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام نازل شد و رسول خداصلی الله علیه وآله بعد از نزول آیه، ولایت امیرالمؤمنین را به مردم ابلاغ نمود. از عبارت { وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ استفاده می شود که قرآن معنای خاصی از امامت را در نظر دارد، و این معنا غیر از آن است که اهل سنّت به آن معتقدند. شیعه قائل است که امامت از اصول دین و روح تمام دستورات شریعت است. این چه معنایی برای امامت است و این امامت چیست که اگر پیامبرصلی الله علیه وآله آن را برای مردم ابلاغ نکند گویا هیچ کاری راانجام نداده است؟ آیا غیر از ابلاغ ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام است؟

5 - هدایت موجودات توسط امام

خداوند متعال می فرماید: { وَجَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّهً یهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمّا صَبَرُوا وَکانُوا بِآیاتِنا یوقِنُونَ ؛(1) «و از آنان امامان و پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را ]هدایت می کردند، چون شکیبایی نمودند و به آیات ما یقین داشتند.»

و نیز می فرماید: { وَوَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَیعْقُوبَ نافِلَهً وَکُلاًّ جَعَلْنا صالِحِینَ * وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یهْدُونَ بِأَمْرِنا وَأَوْحَینا إِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیراتِ...}؛(2) «و اسحاق و علاوه بر او یعقوب را به وی بخشیدیم و همه آنان را مردانی صالح قرار دادیم. و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت می کنند و به آن ها انجام کارهای نیک را وحی کردیم....»

در این آیه خداوند متعال برای تعدادی از انبیا بعد از امتحان و صبر پیشه کردن هنگام بلاها، مقام امامت و هدایت را عنایت کرده است. این امامت و هدایت به طور حتم، امامت و هدایت باطنی و تکوینی است نه تشریعی؛ زیرا قبل از رسیدن به مقام امامت، دارای مقام هدایت و امامت تشریعی به جهت نبوّت بوده اند.

ب) دیدگاه روایات

با مراجعه به روایات نیز پی می بریم که برای امامت، معنای جامع و کاملی است که مرجعیت دینی و سیاسی از شؤونات آن به حساب می آید.