- پیشگفتار 1
- اشاره 2
- قرآن و وحدت اسلامی 3
- اصالت وحدت از دیدگاه قرآن کریم 3
- اتّحاد در حوزه اسلامی 4
- اتّحاد در حوزه اسلامی 4
- محور وحدت 5
- 3 - آیه اخوّت و برادری 5
- 2 - آیه صلح 5
- نتیجه وحدت 6
- مبدأ فاعلی وحدت 6
- قرآن و نهی از تفرقه 7
- مبدأ فاعلی تفرقه 8
- پی آمدهای تفرقه 8
- ب) امتیاز نبودن علل اعتباری 9
- راه حل های مبارزه با تفرقه از منظر قرآن 9
- 1 - اقامه برهان 9
- 1 - اقامه برهان 9
- راه حل های مبارزه با تفرقه از منظر قرآن 9
- الف) امتیاز نبودن تفاوت های طبیعی 9
- ج) تعیین مرجع برای حل اختلاف 10
- راه کار وحدت 10
- 2 - موعظه حسنه 10
- پنج سؤال در مورد امامت 13
- فلسفه امامت 13
- الف) دیدگاه اهل سنّت 14
- فلسفه و هدف از امامت 14
- 1 - معتزله و فلسفه امامت 14
- فلسفه و هدف از امامت 14
- الف) دیدگاه اهل سنّت 14
- 3 - اشاعره و فلسفه امامت 15
- 1 - زیدیه و فلسفه امامت 16
- ب) دیدگاه شیعه 16
- 2 - اسماعیلیه و فلسفه امامت 16
- 3 - شیعه دوازده امامی و فلسفه امامت 16
- وجوب امامت 19
- امامت در اصطلاح 19
- حقیقت امامت 19
- چند نکته مهم 20
- ولایت کلی و مطلق برای امام معصوم 21
- ولایت کلی و مطلق برای امام معصوم 21
- 1 - امامت عهد الهی است 22
- الف) دیدگاه قرآن 22
- 2 - جعل امامت به امر خداوند 22
- الف) دیدگاه قرآن 22
- 3 - اطاعت مطلق برای امام به جهت ولایت کلیه الهی 23
- 4 - امامت، روح تمام دستورات اسلام 23
- ب) دیدگاه روایات 24
- 5 - هدایت موجودات توسط امام 24
- منصب امامت والاتر از منصب نبوّت 27
- اقوال در نوع وجوب امامت 28
- اقوال در نوع وجوب امامت 28
- امام در اطلاقات قرآنی 28
- 1 - اطلاق امام برای برخی از انسان ها 28
- امام در اطلاقات قرآنی 28
- 2 - اطلاق امام بر کتاب آسمانی 28
- 3 - اطلاق امام بر لوح محفوظ 28
- 3 - زیدیه 29
- 2 - مذهب اسماعیلیه 29
- 4 - معتزله 29
- 1 - مذهب امامیه 29
- 5 - خوارج 30
- 6 - اشاعره 30
- 7 - ماتریدیه 30
- ادله وجوب امامت 31
- 8 - وهابیان 31
- ادله وجوب امامت 31
- 2 - امامت در روایات 32
- 5 - امامت و اجرای حدود الهی 33
- 4 - امامت و سیره مسلمین 33
- 6 - امامت و وجوب دفع ضرر عظیم 34
- 7 - امامت و لطف 34
- 8 - امامت و امکان اشرف 35
- 9 - امامت و عنایت 36
- اشاره 39
- امامت و غیبت 39
- اشاره 39
- تعریف امامت 39
- 2 - تعریف فلسفی - عرفانی 40
- ادله وجوب و ضرورت امامت 43
- 1 - اشکال غیبت مطابق تعریف متکلمین 43
- بررسی مشکل غیبت امام 43
- اشاره 43
- 2 - اشکال غیبت امام مطابق تعریفی دیگر 45
- امامت و هدایت باطنی 46
- اقوال در مسئله 47
- امامت، اصلی از اصول دین 47
- اقوال در مسئله 47
- قول اول: امامت از فروع دین 48
- قول دوم: امامت از اصول مذهب 50
- عفو از مستضعفین 51
- خلود در جهنّم مختصّ معاندین است 52
- قول سوم: امامت از اصول دین 53
- امامت از دیدگاه امام رضاعلیه السلام 56
- حقّ طاعت الهی 59
- قرآن و نصّ بر امام 59
- حقّ حاکمیت الهی 60
- آیه اول 61
- قرآن و نصب امام 61
- قرآن و نصب امام 61
- آیه اول 61
- مقصود از خلافت در آیه 62
- مقصود از خلافت الهی 63
- مقصود از «اسماء» 64
- عدم اختصاص خلافت به آدم علیه السلام 66
- آیه دوم 67
- آیه پنجم 68
- آیه سوم 68
- آیه چهارم 68
- روایات و مسأله نصّ بر امام 69
- کسانی که از جانب خداوند ولایت دارند 70
- کسانی که از جانب خداوند ولایت دارند 70
- 3 - ولایت حضرت علی علیه السلام 71
- بررسی آیات معارض 71
- 2 - ولایت پیامبرصلی الله علیه وآله 71
- بررسی آیات معارض 71
- الف) خطاب های عمومی قرآن 71
- 4 - ولایت اهل بیت علیهم السلام 71
- ب) آیات خلافت 73
- ج) آیه امانت 73
- دیدگاه های اهل سنّت درباره اجماع 75
- قرآن و نظریه اجماع 75
- ادله اهل سنّت 76
- آیات 76
- ادله اهل سنّت 76
- پاسخ به اشکال 79
- الف) مخالفت با قرآن 79
- اشاره 79
- دیدگاه اهل سنّت 87
- قرآن و نظریه شورا 87
- قرآن و نظریه بیعت 93
- رأی اهل سنّت 93
- نقد ادله بیعت 95
- آیه ابتلاء 97
- قرآن و عصمت امام 97
- مفهوم «ابتلاء» 97
- آیه ابتلاء 97
- مقصود از «کلمات» 98
- امتحانات الهی 98
- مقصود از اتمام 99
- مقصود از «امام» 100
- 2 - کتاب تکوین 101
- امام در اطلاقات قرآنی 101
- امام در اطلاقات قرآنی 101
- 3 - کتاب تشریع 101
- 1 - طریق و راه 101
- مقصود از «امامت» در آیه مورد بحث 102
- 5 - رهبران گمراهی 102
- مقام امامت برتر از مقام نبوّت 103
- زمان رسیدن به مقام امامت 105
- امامت منصبی الهی 106
- 2 - ظلم به دیگران 107
- اقسام ظلم از دیدگاه قرآن 107
- اقسام ظلم از دیدگاه قرآن 107
- 1 - ظلم به خدا 107
- بقاء عنوان «ظالم» بعد از توبه 108
- بررسی روایات 109
- آیات دیگر 111
- عصمت در لغت 112
- عصمت در اصطلاح 112
- اختیاری بودن عصمت از دیدگاه قرآن 112
- اختیاری بودن عصمت از دیدگاه قرآن 112
- احتمالات در سبب عصمت 113
- احتمالات در سبب عصمت 113
- فرق بین عصمت و عدالت 113
- ب) معصوم از جنس بشر نیست 116
- ج) عصمت با اختیار 117
- ب) عصمت نتیجه درجه عالی از تقوا 119
- ج) عصمت نتیجه علم قطعی به عواقب معاصی و مصالح طاعات 119
- حقیقت عصمت از دیدگاه قرآن 119
- حقیقت عصمت از دیدگاه قرآن 119
- الف) عصمت، نتیجه وصول به مقام فنای در اسما و صفات الهی 119
- منشأ عصمت از دیدگاه قرآن 120
- نقل آرا 123
- قرآن و برتری امام 123
- برتری امام از دیدگاه قرآن 124
- بررسی روایات 125
- الف) روایات عامه 125
- بررسی روایات 125
- وجه تعبیر به احقیت 125
- اعتقاد شیعه امامیه 127
- قرآن و علم غیب امام 127
- غیب نسبی 128
- آیا اطلاع از غیب مخصوص خداوند است؟ 128
- ماهیت غیب 128
- علم غیب امام 130
- آیات قرآن و علم غیب 131
- قرآن و ضرورت وجود امام ناطق 135
- تقریر اول 135
- تقریر دوم 136
- مفهوم اصطفا «انتخاب» 137
- انتخاب اوصیا از دیدگاه قرآن 137
- اوصیا از ذریه پیامبران 138
- عنایت خاص به ذریه انبیا 140
- انتخاب اوصیا از جانب خداوند 142
- تغییر ناپذیری سنّت الهی 143
- نقد کلام ابوالحسن ندوی 143
- گزارشی از اوصیای پیامبران 145
- گزارشی از اوصیای پیامبران 145
- 1 - شیث وصی حضرت آدم علیه السلام 145
- 2 - انوش، وصی شیث 146
- 4 - مهلائیل وصی قینان 147
- 6 - ادریس نبی وصی یوارد 148
- 7 - متوشلح وصی ادریس 149
- 8 - لمک، وصی متوشلح 149
- 10 - سام، وصی حضرت نوح 150
- 9 - نوح نبی، وصی لمک 150
- 12 - شالح، وصی أرفخشد 151
- 11 - ارفخشد، وصی سام 151
- 14 - وصیت ابراهیم به فرزندش اسماعیل علیهما السلام 153
- 15 - وصیت داوود به سلیمان علیهما السلام 154
- 16 - وصیت زکریا به یحیی علیهما السلام 154
- عصر فترت 155
- اوصیا از نسل حضرت اسماعیل علیه السلام در عصر فترت 157
- اوصیا از نسل حضرت اسماعیل علیه السلام در عصر فترت 157
- 1 - الیاس بن مضر 157
- 3 - کعب بن لؤی 158
- 2 - کنانه بن خزیمه 158
- 4 - قصی بن کلاب 158
- 6 - هاشم بن عبدمناف 159
- 5 - عبدمناف بن قصی 159
- 7 - عبدالمطلب بن هاشم 160
- قرآن و ضرورت وجود حجّت در هر زمان 163
- الف) سوره قدر 163
- 1 - آیات «لیله القدر» 163
- 1 - آیات «لیله القدر» 163
- مستفاد از آیات و روایات 167
- 2 - آیات «شهادت و گواهی» 167
- 2 - آیات «شهادت و گواهی» 167
- صفات شاهد 170
- 3 - آیه انذار 173
- 3 - آیه انذار 173
- «هادی» در اصطلاح قرآن 173
- مصداق هادی در آیه 174
- اشاره 175
- 4 - آیه نذیر 175
- 5 - آیه هدایت 176
- 6 - آیه صادقین 177
- 7 - آیه اولی الامر 178
- 8 - آیه امام 179
- 8 - آیه امام 179
- ضرورت وجود حجّت 181
- احتمال مخالف 181
- روایات اهل بیت علیهم السلام 182
- 3 - صحف موسی علیه السلام 183
- 1 - امام به حقّ 183
- 2 - امام کفر وضلالت 183
- 4 - لوح محفوظ 183
- اصطلاحات «امام» در قرآن 183
- فتاوای اهل سنّت درباره وجوب اطاعت از پیشوای ستمگر 185
- اطاعت از ستمگر از دیدگاه قرآن 185
- فتاوای علمای اهل سنّت در حرمت خروج بر پیشوای ستمگر 186
- فتاوای علمای اهل سنّت در حرمت خروج بر پیشوای ستمگر 186
- 1 - مخالف با صریح آیات 188
- 2 - مخالف با ادله حرمت اطاعت اهل معصیت 189
- قرآن و امامت کودک 191
- امامت و نبوّت کودک از دیدگاه قرآن 191
- 1 - یحیی بن زکریاعلیه السلام 191
- امامت و نبوّت کودک از دیدگاه قرآن 191
- 2 - عیسی بن مریم علیه السلام 192
- 3 - شاهدی از خانه زلیخا 193
- نقد و بررّسی شبهات 194
- نقد و بررّسی شبهات 194
- 1 - کودک ممنوع از تصرف در اموال 194
- 2 - امامت طفل و تکلیف 196
- اشاره 198
- آیه ولایت 199
- استدلال به آیه بر ولایت امام علی علیه السلام 199
- 1 - شریف مرتضی رحمه الله 199
- استدلال به آیه بر ولایت امام علی علیه السلام 199
- دیدگاه اهل سنّت 200
- 3 - خواجه نصیر الدین طوسی رحمه الله 200
- 2 - شیخ طوسی رحمه الله 200
- 4 - علامه حلّی رحمه الله 200
- مقصود از «ولایت» نزد اهل سنّت 201
- اجماع مفسّران بر نزول آیه در شأن امام علی علیه السلام 202
- اجماع مفسّران بر نزول آیه در شأن امام علی علیه السلام 202
- 2 - قاضی عضد الدین ایجی 202
- 4 - سعد الدین تفتازانی 202
- 1 - قوشچی حنفی 202
- 3 - میر سید شریف جرجانی 202
- 1 - روایت نسائی 203
- 2و3 - روایات ابن کثیر 203
- الفاظ حدیث 203
- الفاظ حدیث 203
- 4 - روایت طبری 204
- 5 - روایت حاکم 205
- 6 - روایت ابن عساکر 206
- 7 - روایت سیوطی 206
- ابوذر و شأن نزول آیه 206
- شأن نزول آیه از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام 207
- راویان حدیث از صحابه 208
- راویان حدیث از عامه 209
- کیفیت استدلال بر امامت 212
- کیفیت استدلال بر امامت 212
- 1 - حاقّ لفظ 213
- 2 - قرینه اضافه 213
- 4 - کلمه حصر 214
- 6 - یکی بودن ولی در هر عصر 215
- 5 - خروج از خطاب در آیه 215
- معنای اَولی به تصرف 216
- ریشه واژه «ولی» 217
- بررسی شبهات 219
- 1 - تعبیر به جمع 219
- بررسی شبهات 219
- 3 - اراده محبت و نصرت 222
- 4 - ولایت فعلی 224
- 5 - منافات با حضور قلب در نماز 225
- 6 - اطلاق زکات بر صدقه واجب!! 226
- 7 - شمولیت در آیه 228
- 9 - نزول آیه در شأن عباده بن صامت 229
- 10 - عدم استناد امام علی علیه السلام به آیه ولایت!! 230
- 13 - جمله «و هم راکعون» حال نیست!! 233
- 14 - عدم ذکر زمان اعمال ولایت!! 235
- تحلیلی درباره آیه 237
- تحلیلی درباره آیه 237
- آیه تبلیغ 237
- 1 - ظهور فعل در ماضی 237
- 3 - نوع خوف پیامبر صلی الله علیه وآله 238
- 2 - بیان اهمیت شرط 238
- 1 - روایت ابی نعیم اصفهانی 239
- 5 - معنای عصمت 239
- بررسی روایات 239
- 4 - مقصود از «الناس» 239
- بررسی روایات 239
- 3 - روایت واحدی 242
- 4 - روایت حبری 243
- شأن نزول آیه از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام 243
- راویان حدیث از صحابه 244
- راویان حدیث از تابعین 245
- راویان حدیث از علمای عامه 245
- دیدگاه شیعه در آیه تبلیغ 247
- بررسی شبهات 248
- بررسی شبهات 248
- 1 - نزول آیه در مورد محافظت پیامبر صلی الله علیه وآله در مدینه 248
- 2 - نزول آیه در مورد حراست در مکه 249
- 3 - نزول آیه در جنگ با بنی انمار!! 250
- 4 - نزول آیه درباره رجم و قصاص 251
- 5 - نزول آیه درباره مکر یهود!! 251
- آیه اکمال 253
- 1 - روایت ابی نعیم اصفهانی 253
- بررسی احادیث 253
- بررسی احادیث 253
- 2 - روایت خطیب بغدادی 255
- 3 - روایت ابن عساکر 257
- 4 - طریق دیگر از ابن عساکر 258
- راویان نزول آیه در روز غدیر خم 258
- 2 - نزول آیه در روز عرفه 260
- آراء در شأن نزول آیه 260
- آراء در شأن نزول آیه 260
- 1 - اشاره به دوران عظمت اسلام 260
- 3 - نزول آیه در روز غدیر خم 262
- استعمالات واژه «الیوم» 263
- طمع کافران 265
- مقصود از اکمال دین 267
- ویژگی های روز غدیر در آیه 268
- کیفیت نزول آیه 269
- اعتراف به نزول آیه در مورد قصه غدیر 272
- 1 - ابو اسحاق ثعلبی 272
- اعتراف به نزول آیه در مورد قصه غدیر 272
- آیه سأل سائل 272
- 3 - شیخ الاسلام حمّوئی 275
- 4 - حاکم حسکانی 276
- راویان حدیث از اهل بیت علیهم السلام و اصحاب 277
- راویان حدیث از عامه 278
- دلالت حدیث 279
- پاسخ به شبهات 280
- 1 - سوره معارج مکّی است!! 280
- پاسخ به شبهات 280
- 2 - خداوند با وجود پیامبر کسی را عذاب نخواهد کرد!! 281
- 3 - اگر چنین بود باید معجزه می شد!! 282
- 4 - مسلمان عذاب دنیوی نمی شود!! 283
- آیه خیر البریه 284
- تفسیر آیه 284
- بررسی مصداق آیه 285
- نقل روایات 286
- روایات هم مضمون 287
- راویان احادیث از علمای اهل سنّت 289
- 2 - مضمونی 291
- تصحیح احادیث 291
- 1 - سندی 291
- تصحیح احادیث 291
- بررسی شبهات 292
- بررسی شبهات 292
- ارتباط آیه با امامت 292
- 1 - برتری امام علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه وآله!! 292
- 2 - شیعه یعنی محبّ!! 293
- 3 - عدم اطلاق لفظ شیعه بر فرقه امامیه!! 295
- 5 - دعوت اسلام به اجتماع، نه تفرقه!! 298
- 6 - اثبات تشیع با روایات جعلی!! 300
- 7 - هیچ یک از صحابه عقیده شیعه را نداشت!! 301
- 8 - تغییر در تشیع!! 305
- 9 - تبرّی حضرت علی علیه السلام از عقاید شیعه!! 306
- 10 - خروج از روش اسلام!! 309
- 11 - تمسّک به تعریف شیخ مفیدرحمه الله!! 311
- 12 - اشکالی بر تعریف شیخ مفیدرحمه الله!! 312
- اشاره 316
- 1 - روایت احمد بن حنبل 317
- الفاظ حدیث 317
- الفاظ حدیث 317
- آیه هدایت 317
- 2 - روایت طبری 318
- 4 - روایت ابن عساکر 320
- بررسی سند حدیث 320
- بررسی سند حدیث 321
- 5 - روایت حاکم حسکانی 321
- بررسی سند حدیث 321
- راویان حدیث از صحابه 322
- 6 - روایت حاکم نیشابوری 322
- راویان حدیث از علمای عامه 323
- ب) نقل حدیث به سند صحیح 324
- الف) تصریح به صحت 324
- صحت حدیث 324
- صحت حدیث 324
- دلالت حدیث 325
- احادیث دیگر 326
- پاسخ به شبهات 327
- پاسخ به شبهات 327
- 2 - امام علی علیه السلام یکی از هادیان!! 328
- 4 – پیامبر صلی الله علیه وآله، هادی امت!! 329
- 3 - امام علی علیه السلام و اصحاب!! 329
- 5 - هدایت مردم به غیر امام علی علیه السلام! 330
- ب) معنای اطاعت رسول خدا صلی الله علیه وآله 331
- معانی مفردات آیه 331
- معانی مفردات آیه 331
- آیه اولی الامر 331
- الف) معنای اطاعت خداوند 331
- ج) معنای اطاعت اولی الامر 332
- اقوال در «اولی الامر» 333
- عصمت «اولی الامر» 334
- تفسیر قرآن به روایات 335
- بررسی احادیث شیعه 336
- «اولی الامر» در روایات اهل سنّت 338
- 3 - اولی الامر، حاکمان، سلاطین و قاضیان شرع 339
- بررسی دیدگاه اهل سنّت 339
- 1 - اولی الامر، حاکمان بر حقّ 339
- بررسی دیدگاه اهل سنّت 339
- 2 - اولی الامر، امیران و عالمان 339
- نقد کلام فخر رازی 340
- شبهات فخر رازی 341
- شبهات فخر رازی 341
- شبهه اول 342
- شبهه دوم 342
- شبهه پنجم 343
- شبهه چهارم 343
- شبهه سوم 343
- راویان نزول آیه در شأن اهل بیت علیهم السلام 344
- اشاره 345
- اقوال در مقصود از اهل بیت علیهم السلام 346
- آیه تطهیر 346
- راویان نزول آیه در شأن اصحاب کسا 347
- راویان حدیث از صحابه 349
- تصریح به صحّت حدیث کسا 350
- حدیث کسا 350
- 1 - حسن بن علی علیه السلام 352
- مقصود از حجیت 352
- کسانی که به آیه تطهیر استدلال کرده اند 352
- کسانی که به آیه تطهیر استدلال کرده اند 352
- 3 - ابن عباس 353
- 2 - سعد بن ابی وقاص 353
- 5 - علی بن الحسین علیهما السلام 354
- 1 - عصمت از طریق اراده تکوینی 355
- دلالت آیه بر عصمت 355
- دلالت آیه بر عصمت 355
- 2 - عصمت از طریق اولویت قطعی 357
- نتیجه 359
- شبهه اول: همسران پیامبر از اهل بیتند 359
- اشاره 359
- پاسخ به شبهات 359
- 2 - مقصود از بیت، محلّ سکونت است 362
- محدودیت از حیث مصداق 363
- 3 - حدیث امّ سلمه 364
- 4 - دیدگاه عکرمه، مقاتل و عروه بن زبیر 366
- 6 - قیاس به نظایر 368
- 5 - تهمت به ابن عباس 368
- شبهه دوم: دلالت آیه بر عصمت هنگام نزول 369
- شبهه سوم: عصمت و تبعیض 370
- شبهه چهارم: اذهاب به معنای رفع است 371
- شبهه ششم: عصمت سایر ائمّه علیهم السلام 372
- شبهه پنجم: عصمت و سقوط تکلیف 372
- شبهه هفتم: دعا برای تطهیر 373
- شبهه هشتم: عصمت برای تمام صحابه 374
- شبهه نهم: رجس به معنای شرک 375
- مصداق اهل ذکر در روایات اهل بیت علیهم السلام 378
- آیه اهل الذکر 378
- 1 - پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله 380
- 2 - قرآن کریم 380
- مصادیق «ذکر» در قرآن کریم 380
- مصادیق «ذکر» در قرآن کریم 380
- تفسیر آیه 381
- تنزیل و تطبیق آیه 382
- اهل بیت علیهم السلام حاملان حقایق قرآن 383
- آیه صادقین 386
- مفهوم صدق 386
- صدق در اصطلاح قرآنی 387
- 3 - صفت ورود وخروج 387
- 4 - برخورداری از نیکی در ابعاد مختلف 387
- 1 - صفت قدم 387
- صدق در اصطلاح قرآنی 387
- 2 - صفت جایگاه 387
- 5 - راستگویی 388
- 6 - عمل بر طبق وعده 388
- مقصود از «صادقین» در آیه 388
- مصداق «صادقین» در آیه 389
- مصداق «صادقین» در آیه 389
- نقد کلام فخر رازی 391
- بررسی روایات 392
- نقد احادیث مخالف 393
- آیه علم الکتاب 394
- مرجعیت دینی و امامت اهل بیت علیهم السلام 397
- مقدمه اول 397
- مرجعیت دینی و امامت اهل بیت علیهم السلام 397
- مقدمه دوم 398
- مقدمه چهارم 399
- مقصود از «من عنده علم الکتاب» 399
- روایات اهل بیت علیهم السلام 399
- مقصود از «من عنده علم الکتاب» 399
- پاسخ به سؤالات 401
- پاسخ به سؤالات 401
- سؤال اول 401
- سؤال دوم 402
- آیه اعتصام 404
- مفهوم «اعتصام» 404
- کسانی که تمسّک به آنان واجب است 405
- 1 - خداوند متعال 405
- کسانی که تمسّک به آنان واجب است 405
- 3 - قرآن کریم 406
- 4 - اهل بیت پیامبر علیهم السلام 407
- ب) ادله عصمت 407
- الف) حدیث ثقلین 407
- «حبل اللَّه» در روایات اهل بیت علیهم السلام 408
- حبل اللَّه در روایات اهل سنّت 409
- طریق اول 410
- طریق اول 410
- کبرای قیاس 410
- اهل بیت علیهم السلام عالمان به قرآن 410
- صغرای قیاس 411
- طریق دوم 412
- 2 - مراد علم الیقین باشد 412
- طریق دوم 412
- 1 - مراد علم کتاب است 412
- طریق سوم 413
- اشاره 414
- شأن نزول 415
- آیه شراء 415
- راویان نزول آیه در شأن امام علی علیه السلام 417
- راویان حدیث «لیله المبیت» 418
- دلالت حدیث 419
- 1 - تکذیب واقعه!! 421
- نکته 421
- بررسی شبهات 421
- بررسی شبهات 421
- 2 - نزول آیه در شأن صهیب!! 422
- 4 - نزول آیه در شأن زبیر و مقداد!! 423
- 3 – آی ه مدنی است نه مکی!! 423
- 5 - عدم دلالت بر فضیلت!! 424
- آیه مباهله 429
- مباهله در لغت و عرف 429
- احادیث مباهله 430
- دلالت آیه 432
- راویان حدیث از صحابه 432
- راویان حدیث در قرن سوم 433
- راویان حدیث از تابعین 433
- راویان حدیث در قرن پنجم 434
- راویان حدیث در قرن ششم 434
- راویان حدیث در قرن چهارم 434
- راویان حدیث در قرن هفتم 435
- راویان حدیث در قرن نهم 435
- راویان حدیث در قرن هشتم 435
- 1 - وجود حدیث در صحاح 436
- راویان حدیث در قرن سیزدهم 436
- صحت حدیث 436
- راویان حدیث در قرن دهم 436
- روایان حدیث در قرن دوازدهم 436
- صحت حدیث 436
- راویان حدیث در قرن یازدهم 436
- 4 - تصریح به عدم خلاف 437
- 3 - تصریح به تواتر حدیث 437
- نکات آیه 438
- 6 - ارسال مسلّم دانستن حدیث 438
- 1 - امامت امیر المؤمنین علیه السلام 438
- 2 - برتری امام علی علیه السلام بر انبیا 438
- نکات آیه 438
- فضایل اهل بیت علیهم السلام در آیه 439
- 3 - افضلیت امام علی علیه السلام بر سایر صحابه 439
- تحریفات در حدیث 440
- 1 - عدم نقل خبر 440
- 2 - نقل واقعه و عدم اشاره به اصل مطلب 440
- تحریفات در حدیث 440
- 3 - کتمان نام امام علی علیه السلام! 441
- 4 - تبدیل به جای نام امام علی علیه السلام 441
- 1 - کسی با پیامبر صلی الله علیه وآله مساوی نیست!! 442
- 6 - حذف فاطمه زهراعلیها السلام 442
- پاسخ به شبهات 442
- پاسخ به شبهات 442
- 2 - عدم دلالت «انفسنا» بر مساوات! 443
- 3 - کفایت دعای پیامبرصلی الله علیه وآله!! 445
- 5 - مقصود از «انفسنا» شخص پیامبر صلی الله علیه وآله است!! 446
- 6 - روایات مباهله، از جعلیات شیعه!! 447
- 7 - عدم تطبیق روایات با آیه!! 448
- آیه مودّت 449
- نقل احادیث 449
- راویان حدیث از صحابه و تابعین 451
- راویان حدیث از علمای عامه 452
- راویان حدیث در قرن چهارم 452
- راویان حدیث از علمای عامه 452
- راویان حدیث در قرن سوم 452
- راویان حدیث در قرن پنجم 453
- راویان حدیث در قرن ششم 453
- راویان حدیث در قرن هفتم 453
- راویان حدیث در قرن نهم 454
- راویان حدیث در قرن دوازدهم 454
- راویان حدیث در قرن دهم 454
- راویان حدیث در قرن هشتم 454
- تصحیح اسانید 455
- تصحیح اسانید 455
- 1 - یزید بن ابی زیاد 455
- 2 - حسین اشقر 456
- 3 - قیس بن ربیع 456
- دلالت آیه «مودّت» بر امامت 457
- 4 - حرب بن حسن طحان 457
- 1 - وجوب مودّت مستلزم وجوب اطاعت 457
- دلالت آیه «مودّت» بر امامت 457
- 2 - وجوب محبّت مطلق، مستلزم افضلیت 458
- 3 - محبّت مطلق، ملازم با عصمت 458
- 1 - سوره شوری مکّی است 459
- پاسخ به شبهات 459
- پاسخ به شبهات 459
- 2 - چرا «للقربی» گفته نشد؟ 461
- 3 - پیامبر درخواست نمی کند!! 462
- تعریف ولایت 469
- ولایت تکوینی اهل بیت علیهم السلام 469
- معنای ولایت تکوینی 470
- قرآن و ولایت تکوینی اولیای الهی 471
- ولایت تکوینی امام علیه السلام 474
- ولایت تکوینی امام علیه السلام 474
- مقدمه دوّم 474
- مقدمه اوّل 474
- مقدمه سوم 475
- مقدمه چهارم 476
- مقدمه ششم 477
- بررسی دو موضوع 479
- دیدگاه های مختلف 480
- اشاره 480
- دیدگاه های مختلف 480
- الف) دیدگاه افراطی 480
- ب) دیدگاه تفریطی 481
- ج) دیدگاه معتدل 482
- حکمت عدم تصریح 482
- 2 - توجیه آیات تأویلی در شأن اهل بیت علیهم السلام 490
- تأویل در قرآن 490
- تأویل در لغت 490
- تأویل در اصطلاح 491
- تفاوت تفسیر و تأویل 492
- بطن قرآن 493
- ضابطه و ملاک تأویل 494
- انواع نزول قرآن 497
- دیدگاه ابن تیمیه درباره تأویل 499
- آیا علم به تأویل تنها از آن خداست؟ 501
- نقد کلام ابن تیمیه 501
- نمونه اوّل 504
- نمونه هایی از تأویلات اهل بیت علیهم السلام 504
- نمونه دوّم 506
- نمونه سوم 507
- آ - ا 508
- اشاره 508
- ب 509
- ت 509
- ف 510
- د 510
- ز 510
- ص 510
- غ 510
- خ 510
- ش 510
- ح 510
- س 510
- ج 510
- ط 510
- ر 510
- ع 510
- م 511
- ل 511
- گ 511
- ن 511
- ق 511
- ک 511
- و 511
1- 779. تفسیر ابن کثیر، ج 2، ص 14؛درّالمنثور، ج 3،ص 19؛ تاریخ مدینه دمشق، ج 12،ص 237؛الاتقان، ج 1، ص 53.
2- 780. ما نزل من القرآن فی علی علیه السلام، ص 56.
3- 781. تاریخ بغداد، ج 8، ص 290.
4- 782. کتاب الولایه.
5- 783. مناقب علی بن ابی طالب علیه السلام، ص 18، ح 24.
6- 784. شواهد التنزیل، ج 1، ص 201، ح 211.
7- 785. ترجمه امیر المؤمنین علیه السلام از تاریخ دمشق، ح 575 و 578 و 585.
8- 786. المناقب، ص 135، ح 152.
9- 787. تذکره الخواص، ص 30.
10- 788. فرائد السمطین، ج 1، ص 72، ح 39.
11- 789. البدایه والنهایه، ج 5، ص 232.
12- 790. در المنثور، ج 3، ص 19 ؛ الاتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 53.
13- 791. مفتاح النجاه، باب 3، فصل 11، ص 34.
آراء در شأن نزول آیه
آراء در شأن نزول آیه
در رابطه با شأن نزول آیه، سه رأی عمده مطرح است:
1 - اشاره به دوران عظمت اسلام
فخر رازی احتمال می دهد که کلمه «الیوم» در این آیه در معنای حقیقی خود به کار نرفته است، بلکه معنای مجازی دارد، بدین معنا که «یوم» در این جا به معنای «دوران» و «یک برهه از زمان» است، نه یک قطعه کوتاه از زمان.
طبق این نظریه، آیه نظر به روز خاص و حادثه ویژه ای ندارد، بلکه از شروع و آغاز دوران عظمت اسلام و فرا رسیدن دوران یأس و ناامیدی کفار خبر می دهد.
پاسخ: اوّلاً: معنای مجازی و غیر حقیقی نیاز به قرینه روشنی دارد که فخر رازی برای این معنای مجازی، قرینه ای ارائه نمی دهد.
ثانیاً: اگر این تفسیر صحیح بود، نزول این آیه بنابر این معنا سزاوارتر بود که در فتح مکه باشد.
ثالثاً: با روایاتی که دلالت بر نزول آیه در هجدهم ذی حجّه دارد، سازگار نیست.
2 - نزول آیه در روز عرفه
فخر رازی احتمال دیگری می دهد که بگوییم آیه در روز عرفه بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شده و کلمه «یوم» نیز در معنای حقیقی آن به کار رفته است، که همان روز خاص و معینی باشد؛ یعنی روز هشتم ماه ذی حجّه در آخرین سفر حج پیامبرصلی الله علیه وآله که سال دهم هجرت بوده است.
بخاری به سند خود از عمر بن خطاب نقل کرده که مردی از یهود به او گفت: ای امیر المؤمنین! آیه ای در کتاب شما است که اگر بر ما جماعت یهود نازل شده بود آن روز را عید می گرفتیم. عمر گفت: کدامین آیه؟ او گفت: { أَلْیوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً}. عمر گفت: ما آن روز و مکانی را که این آیه بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد می دانیم، آن روز، روز عرفه و روز جمعه بود.(1)