امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 305

1- 952. شرح ابن ابی الحدید، ج 1، ص 281.

2- 953. وقعه صفین، ص 118؛ تاریخ ابن کثیر، ج 3، ص 108.

- اشعث بن قیس

- مغیره بن حارث بن عبدالمطلّب

- خزیمه بن ثابت (ذوالشهادتین)

و... برای مراجعه به اشعار آنان به شرح ابن ابی الحدید بر نهج البلاغه جلد اول از صفحه 147 به بعد مراجعه کنید.

8 - تغییر در تشیع!!

دکتر قفاری می گوید: «عقاید شیعه و افکار آنان دائماً در حال در تغییر و پیشرفت است.

تشیع در عصر اوّل، غیر از تشیع در عصرهای بعد از آن است. و لذا در صدر اوّل شیعه را بر کسانی اطلاق می کردند که علی را بر عثمان مقدم می داشتند....»(1)

پاسخ: اوّلاً: همان گونه که اشاره شد، عقیده شیعه به امامت اهل بیت علیهم السلام از ابتدا از قرآن و سنّت نبوی برگرفته شد، و گروهی از صحابه به آن اعتقاد داشتند. این عقیده در طول تاریخ و قرن ها ادامه پیدا کرد و تا کنون باقی است. این تعداد شیعیان است که دائماً در حال پیشرفت و گسترش است.

ثانیاً: آری، به یک معنا عقیده شیعه در تطوّر و پیشرفت است، و آن این که بزرگان شیعه در طول تاریخ درصدد تهذیب و تبیین و گسترش مفاهیم شیعی بوده و ادله خود را بر مدعای خود بر امامت اهل بیت گسترش داده و فقه و عقاید و اخلاقیات و مسائل گوناگون را به روز تفسیر کرده و با حفظ مبانی و اصول، آن ها را در بین جوامع بشری و اسلامی تبیین کرده اند.

ثالثاً: در جای خود اشاره کرده ایم که تشیع بر سه معنی به کار رفته است:

الف) تشیع حبّی؛ یعنی اعتقاد به این که اهل بیت علیهم السلام دارای فضایلی بی کران هستند و لذا باید آن ها را دوست داشت. اهل سنّت عموماً این نوع تشیع را هر چند با