امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 35

1- 91. شرح مقاصد، ج 5، ص 236.

2- 92. تلخیص المحصّل، ص 407.

3- 93. الذخیره، ص 409 و 410.

و ستمکاران را تنبیه و تأدیب کند و از ضعیفان و مظلومان دفاع کند، شرّ و فساد در میان آنان گسترش خواهد یافت....»(1)

ابن میثم بحرانی می گوید: «همانا نصب امام، لطفی از فعل خداوند متعال در ادای واجبات شرعی تکلیفی است، و هر لطفی به گونه ای که ذکر شد در حکمت خداوند متعال واجب است که آن را انجام دهد، تا زمانی که تکلیف به مطلوب در آن پابرجا باشد. پس نصب امامی که ذکرشد از جانب خداوند درهر زمان تکلیف واجب است.»(2)

8 - امامت و امکان اشرف

بی شک کسی که همه کمالات انسانی را دارد (یعنی امام) وجودش شریف تر از انسان های دیگر است که تنها برخی از کمالات را دارند. و در فلسفه هم به اثبات رسیده که هر گاه شی ء ممکنی تحقق یابد که کمالات وجودی اش کمتر از شی ء ممکن دیگری است، آن ممکن شریف تر باید پیش از او موجود باشد.

نتیجه این که: از مشاهده این همه انسان هایی که تنها برخی از کمالات را دارند به وجود امام کامل پی می بریم؛ یعنی محال است که افراد انسان، وجود، حیات، علم، جمال و... را از مبدأ فیاض دریافت کرده باشند، لکن در مرتبه پیشین، انسان کامل دریافت نکرده باشد؛ زیرا طفره محال است.

محقق طبرسی نوری در بیان این مطلب می گوید: «شکی نیست که هر کس قابل تلقی وحی حضرت آفریدگار نخواهد بود و هر فردی از افراد انسان را تحمّل اتیان به اوامر و نواهی ربّانی نمی باشد و این مطلب ثابت است به وجدان و عیان، چون تفاوت مراتب انسان، امری است ظاهر و هویدا. و از آنجا که مراتب پایینی، شایسته دریافت وحی و... را ندارند پس لازم است از وجود شخصی که ممتاز باشد به قابلیت امور مذکوره و ذوجهتین باشد تا از جهتی تلقّی وحی الهی نموده و به جهتی دیگر اوامر و نواهی را به مکلفین ابلاغ کند.»(3)