امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 469

ولایت تکوینی اهل بیت علیهم السلام

ولایت تکوینی اهل بیت علیهم السلام

از جمله مباحثی که بین متکلمان مطرح بوده و هست، ولایت تکوینی است. ولایت چیست و ولایت تکوینی چه معنایی دارد؟ آیا کسان دیگری غیر از انبیا ولایت تکوینی؛ یعنی حقّ تصرّف در نظام تکوین را دارند؟ در اینجا به توضیح و شرح این موضوع می پردازیم.

تعریف ولایت

فیومی می گوید: «وَلْی مثل فَلْس به معنای قرب است و ولایت به کسره و فتحه «واو» به معنای نصرت است.»(1)

جوهری می گوید: «وَلْی به معنای قرب و نزدیک شدن است... و هرکس امر شخصی را متکفّل شود و از عهده آن بر آید، ولی او خواهد بود... و ولایت با کسره «واو» به معنای سلطان و نیز با کسره وفتحه «واو» به معنای نصرت آمده است.»(2)

در اقرب الموارد آمده است: «الولی حصول الثانی بعد الأوّل من غیر فصل؛ وَلْی عبارت است از قرار گرفتن فرد یا شی ء دوم به دنبال فرد یا شی ء اوّل، بدون فاصله. وَلِی الشی ء وعلیه وِلایه و وَلایه: یعنی مالک امر آن شده و بر آن قیام کرد. یا آن که ولایت با فتح و کسر - هر دو - به معنای امارت و سلطنت است....(3)»