امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 95

1- 218. الأحکام السلطانیه، ماوردی، ص 7.

2- 219. مغنی، قاضی عبدالجبار، ص 303، جزء 20، قسم اول.

3- 220. منهاج السنه، ج 1، ص 141.

4- 221. البیعه فی الفکر السیاسی، ص 37.

5- 222. نظام الحکم فی الشریعه، ظافر قاسمی، ص 271.

نقد ادله بیعت

ممکن است کسی بگوید که از آیات قرآن استفاده می شود که بیعت، به حکم و حاکمیت مشروعیت می بخشد. آنجا که خداوند می فرماید:

الف) { یا أَیهَا النَّبِی إِذا جاءَکَ الْمُؤْمِناتُ یبایعْنَکَ عَلی أَنْ لا یشْرِکْنَ بِاللَّهِ شَیئاً وَلا یسْرِقْنَ وَلا یزْنِینَ...}؛(1) «ای پیامبر! هنگامی که زنان مؤمن نزد تو آیند و با تو بیعت کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهند، دزدی و زنا نکنند....»

ب) { إِنَّ الَّذِینَ یبایعُونَکَ إِنَّما یبایعُونَ اللَّهَ ؛(2) «کسانی که با تو بیعت می کنند [در حقیقت تنها با خدا بیعت می نمایند.»

ج) { لَقَدْ رَضِی اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ إِذْ یبایعُونَکَ تَحْتَ الشَّجَرَهِ}؛(3) «خداوند از مؤمنان، هنگامی که در زیر آن درخت با تو بیعت کردند، راضی و خشنود شد.»

پاسخ: اوّلاً: از این آیات استفاده می شود که مؤمنان با پیامبرصلی الله علیه وآله در اموری بیعت کردند که امر آن به دست خودشان بود، نه این که بر حاکمیت و ولایت رسول خداصلی الله علیه وآله با او بیعت کرده باشند. در حقیقت از آن جهت با پیامبرصلی الله علیه وآله بیعت بر نصرت کردند که از جانب خداوند بر آنان ولایت داشت.

ثانیاً: با مراجعه تاریخی به بیعت های پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله پی خواهیم برد که همه آن ها در راستای التزام عملی به گوش فرا دادن و اطاعت از دستورات پیامبر صلی الله علیه وآله بوده است.