امام شناسی در قرآن و پاسخ به شبهات صفحه 98

1- 226. سوره بقره، آیه 124.

ظاهر این است که شناخت، از اهداف ابتلا و امتحان است نه این که جزء معنای آن باشد، به گونه ای که اگر از کلمه «ابتلاء» شناخت بیرون برود استعمالش مجاز می باشد.

امتحانات الهی

از آنجا که خداوند متعال علّام الغیوب است، امتحانات او به جهت شناسایی حال شخص مبتلی نیست، بلکه تنها به خاطر اظهار و روشن کردن حال و وضعیت و قابلیت اوست. خداوند متعال اگر کسی را امتحان می کند آنچه در نهان ذات او نهفته است بیرون می آورد، و آنچه از استعدادها در او مخفی است به فعلیت می رساند. این مطلب مطابق برخی از آیات، غایت و هدف از خلقت برشمرده شده است. خداوند متعال می فرماید: { اَلَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیاهَ لِیبْلُوَکُمْ أَیکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً}؛(1) «آن کس که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل می کنید.»

و نیز در جایی دیگر می فرماید: { إِنّا جَعَلْنا ما عَلَی الْأَرْضِ زِینَهً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَیهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً}؛(2) «ما آنچه را روی زمین است زینت آن قرار دادیم، تا آن ها را بیازماییم که کد امینشان بهتر عمل می کنند!.»

مقصود از «کلمات»

«کلمه» چیزی است که انسان به آن تکلّم می کند، و بر مفرد و جمله و چیزی که این دو از آن حکایت می کنند، اطلاق می شود.

در قرآن کریم لفظ «کلمه» بر سه معنا اطلاق شده است:

1 - لفظی که حکایت از معنایی دارد؛ خداوند متعال می فرماید: { کَبُرَتْ کَلِمَهً تَخْرُجُ مِنْ أَفْواهِهِمْ ؛(3) «سخن بزرگی از دهانشان خارج می شود!.»

2 - معنایی که لفظ از آن حکایت می کند؛ خداوند متعال می فرماید: { مَثَلاً کَلِمَهً طَیبَهً کَشَجَرَهٍ طَیبَهٍ...}؛(4) «کلمه طیبه را به درخت پاکیزه ای تشبیه کرده.»