حیوه القلوب (جلد5؛ امام شناسی) صفحه 324

در تاویل بحر و لؤلؤ و مرجان به ایشان

حق تعالی فرمود مرج البحرین یلتقان، بینهما برزخ لا یبغان، فبای آلای ربکما تکذبان، یخرج منها اللؤ لؤ و المرجان(1) یعنی:سر داد دو دریا را که ملاقات کردند با یکدیگر و میان ایشان فاصله قرار داد که بر یکدیگر زیادتی نکنند، پس به کدامین از نعمتهای پروردگار خود تکذیب می کنید ای گروه جنیان و آدمیان؟ بیرون می آید از این دو دریا بزرگ و مروارید کوچک یا مرجان سرخ مشهور.

بدان که اکثر مفسران گفته اند که:مراد، دریای شور و دریای شیرین است که شیرین در شور داخل می شود به

قدرت الهی و به یکدیگر مخلوط نمی شوند و در محل اجتماع اینها مروارید بعمل می آید؛ و بعضی گفته اند:دریای آسمان و دریای زمین است که چون باران نیسان بر دریا می بارد صدفها می گشایند و مروارید از آنها بهم می رسد؛ و بعضی گفته اند:دریای فارس و دریای روم است.(2).

و در تاویل این آیات احادیث بسیار وارد شده از طریق عامه و خاصه چنین ثعلبی که از معتبران مفسران عامه است روایت کرده از سفیان ثوری و ابن جبیری که: دو دریا، علی و فاطمه علیه السلام اند؛ و برزخ، محمد صلی الله علیه و آله و لؤ لؤ و مرجان، حسن و حسین علیه السلام اند.(3) که حسن علیه السلام را تشبیه به مروارید بزرگ کرده اند و حسین علیه السلام را به مروارید کوچک یا مرجان به اعتبار سرخی که مناسب شهادت آن حضرت است.

شیخ طبرسی نیز این حدیث را از سلمان فارسی و سعید بن حبیر و سفیان ثوری روایت کرده است.(4).

و ابن ماهیار نیز همین روایت را از ابن عباس نقل کرده است.(5).

و ایضا به سندهای بسیار روایت کرده است از طریق مخالفان از ابوسعید خدری(6) و به طریق شیعه از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که:دو دریا، علی و فاطمه علیه السلام اند؛ لا یبغیان یعنی علی بر فاطمه و فاطمه بر علی زیادتی نمی کنند، و از ایشان بیرون می آیند حسنین علیه السلام.(7).

مولف گوید که: بنابراین احادیث که جناب رسول صلی الله علیه و آله مذکور نیست، ممکن است که مراد از برزخ، عصمت آن دو بزرگوار باشد که مانع است از بغی هر