آیات ولایت در قرآن صفحه 195

الف- شراب کافور- «انَّ الْابْرارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُوراً»- ابرار و نیکان در بهشت از شرابی می‌نوشند که با عطر خوش کافور آمیخته شده است.

کافور در زبان فارسی به همان مادّه ضدعفونی‌کننده‌ای گفته می‌شود که یکی از غسل‌های میّت را با آبی که با آن مخلوط شده انجام می‌دهند، تا جسد میّت ضدّ عفونی گردد، ولی در لغت عرب معنای وسیع‌تری دارد و به هر چیز معطّر و خوش بویی اطلاق می‌گردد؛ بنابراین، منظور از شراب کافور، شرابی است که عطر مخصوصی دارد، به حدّی که وقتی بهشتیان از آن می‌نوشند از عطرش هم لذّت می‌برند.

ب- شراب زنجبیل- «وَ یُسْقَوْنَ فیها کَأْساً کانَ مِزاجُها زَنْجَبیلًا»- زنجبیل در لغت عرب، هم بر معنای معروفش استعمال می‌شود و هم به معنای عطر خاصّی می‌باشد، ولی در اینجا به معنای دوم است. بهشتیان از شرابی که آمیخته با عطر زنجبیل است، نوشانیده می‌شوند.

ج- شراب طهور- «وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً»- سومین شرابی که بهشتیان از آن استفاده می‌کنند، شراب طهور است. خداوند خود این شراب را به بهشتیان می‌نوشاند.

تعبیراتی که در مورد شراب‌های سه‌گانه آمده قابل دقّت است؛ در مورد شراب کافور تعبیر به «یشربون» شده است؛ یعنی بهشتیان با دست خود این نوع شراب را می‌نوشند. و در مورد شراب زنجبیل تعبیر به «یسقون» شده است؛ یعنی خدمه بهشتی این شراب را به بهشتیان می‌نوشانند. و در مورد شراب طهور تعبیر به «سقاهم ربهم» شده است؛ یعنی خداوند متعال، خود این شراب را به بهشتیان می‌نوشاند!

شراب طهور چیست؟

شراب طهور چیست؟

در روایتی می‌خوانیم که وقتی بهشتیان شراب طهور می‌نوشند:

یُطَهِّرُهُمْ مِنْ کُلّ شَیْ‌ءٍ سِوَی اللَّهِ «1» ص: 227

همه چیز غیر از خدا از وجودشان پاک می‌شود و تمام هستی بهشتیان عشق و یاد خدا و قرب به آن حضرت می‌شود و ما سوی اللَّه را فراموش می‌کنند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در حدیث دیگری آثار شراب طهور را چنین بیان می‌فرماید:

فَیُطَهّرُ اللَّهُ بِهَا قُلُوبَهُمْ مِنَ الْحَسَدِ «1» خداوند بر اثر نوشیدن شراب طهور، حسد را از وجود آن‌ها ریشه‌کن می‌کند (آن‌ها دیگر با دیدن مقامات بهشتیانی که در درجات والاتر هستند حسادت نمی‌ورزند).

حسد یکی از بلاهای زندگی بشر است. گاه انسان تمام نعمت‌ها را در اختیار دارد، ولی باز تحمّل دیدن راحتی دیگران را ندارد و نمی‌تواند ببیند دیگران هم امکاناتی دارند و آسوده زندگی می‌کنند. حسد بسان زندانی است که آزادی و آسایش و آرامش را از حسود سلب می‌کند. به هر حال، یکی از آثار شراب طهور برطرف کردن و ریشه‌کن نمودن این صفت زشت اخلاقی است.

سؤال: نعمت‌های مختلفی در آیات مذکور بیان شده و حتّی ریزه‌کاری‌ها و جزئیّات بعضی از نعمت‌ها به صورت دقیق مطرح گشته است؛ امّا یکی از نعمت‌های بهشتی، که هر زمان قرآن سخن از نعمت‌های بهشتی می‌گوید، آن نعمت قبل از همه نعمت‌ها به ذهن انسان خطور می‌کند، در آیات بالا ذکر نشده است! آری حدس شما درست است، در این آیات از «حور العین» سخنی به میان نیامده است. راستی علّت این امر چیست؟

پاسخ: بعضی از مفسّرین «2» معتقدند که چون در آیات مذکور سخن از حضرت فاطمه زهراء علیها السلام مطرح شده، خداوند متعال به احترام آن حضرت، نامی از حور العین نبرده است و این خود دلیل دیگری است که شأن نزول این آیات، علی