عصر امامت خود موفق شدند فقهایی لایق و دین شناسانی باایمان تربیت کنند و آیین الهی را آن طور که بر پیامبر گرامی نازل شده بود به آنان بیاموزند. به علاوه موظف شان ساختند که در راه تبلیغ دین حق بکوشند، آنچه را که خود یاد گرفته‌اند به افراد مورد اطمینان تعلیم دهند و در انجام این مأموریت جمیع جهات مصلحت را رعایت نمایند. اینان وظایف محوله را به خوبی انجام دادند، اسلام راستین را در شرایط سخت و اختناق آمیز به افراد مستعد آموختند، آنان را مسلمان واقعی بار آوردند و پیوسته بر تعداد شیعیان و پیروان اهل بیت افزودند.
بدین منوال در عصر هر امامی گرایش مردم به خاندان عصمت زیادتر می‌شد و هر قدر جرایم و جنایات خلفای جور فزونتر می‌گردید پیروان اهل بیت افزایش می‌یافت سرانجام در زمان امام عسکری علیه السلام عده‌ی زیادی از مردم با پیروی از روش اهل بیت علیهم السلام دارای اسلام راستین بودند.
پس از سپری شدن عمر امام یازدهم و آغاز غیبت صغری حضرت مهدی علیه السلام تا مدتی روابط پنهان بین امام معصوم و فقها و علمای شیعه آن زمان برقرار بود آنان نیز برنامه‌های عصر ائمه‌ی معصومین علیهم السلام را ادامه دادند و تعالیم اهل بیت را به عناصر صالح آموختند. در غیبت کبری نیز این روش دنبال گردید و در هر عصری فقها و علمای نسل بعد جایگزین فقها و علمای نسل قبل می‌شدند و معارف اهل بیت را نشر می‌دادند و هر سال بر تعداد شیعیان و پیروان مذهب جعفری افزوده می‌شد. در خلال این پیشروی‌ها گاهی عمال حکومتهای جور به وجود بعضی از فقها و علمای شیعه پی می‌بردند آنان را دستگیر و زندانی می‌نمودند و سرانجام می‌کشتند اما دیگران از این رویدادهای دردناک خود را
نمی باختند و در انجام وظیفه دلسرد نمی‌شدند و همچنان به نشر معارف اهل بیت ادامه می‌دادند.
هم اکنون با گذشت قرنهای بی شماری از عصر ائمه طاهرین علیهم السلام آن قدر کتاب که حاوی سخنان ائمه‌ی طاهرین علیهم السلام است به قلم فقها و محدثین و مفسرین شیعه نوشته شده که از بین بردن آنها ممکن نیست و همچنین آن قدر عدد شیعیان در سراسر جهان افزایش یافته که مذهب جعفری در ردیف مذاهب رسمی اسلام شناخته شده و نابود ساختن این مذهب بزرگ با آن همه پیروان علاقه مند ناشدنی است.
خلاصه منافقین و حکام جور برای تغییر سنن و احکام اسلام و زیر و رو کردن اساس دین نقشه بسیار طرح نمودند و کوشش فراوان معمول داشتند ولی ائمه‌ی معصومین علیهم السلام با تربیت علمایی بزرگ و پرورش شیعیانی صدیق توانستند نقشه‌ی خیانتکاران را برهم زنند، مانع فعالیت گسترده‌ی آنان گردند و اسلام راستین را در جامعه‌ی مسلمین نگاهداری نمایند.
پاورقی
[1] بقره /124.
[2] تحف العقول، ص 437.
[3] تحف العقول، صص 439 و 441.
[4] تحف العقول، صص 439 و 441.
[5] تحف العقول، صص 439 و 441.
[6] تحف العقول، صص 441، 439.
[7] عیون اخبار الرضا، مجلد 2، ص 121.
[8] عیون اخبار الرضا، مجلد 2، ص 100.
[9] تحف العقول، ص 438.
[10] نهج البلاغه، خطبه‌ی 103.
[11] عیون اخبار الرضا، مجلد 2، ص 101.
[12] نهج البلاغه، خطبه‌ی 40.
[13] تحف العقول، ص 321.
[14] شرح ابن میثم، مجلد 1، ص 103.
[15] جامعه شناسی ساموئل کینگ، ص 162.
[16] لذات فلسفه، صص 339، 338 و 340.
[17] لذات فلسفه، صص 338 و 339 و 340.
[18] لذات فلسفه، صص 338 و 339 و 340.
[19] لذات فلسفه، صص 338 و 339 و 340.
[20] لذات فلسفه، صص 338 و 339 و 3.
[21] لذات فلسفه، ص 340.
[22] لذات فلسفه، ص 344.
[23] ملک /14.
[24] عیون اخبار الرضا، مجلد 2، ص 101.
[25] عیون اخبار الرضا، مجلد 2، ص 101.
[26] کافی، مجلد اول، ص 200.
[27] نهج البلاغه، خطبه‌ی 34.
[28] انعام /124.
[29] تحف العقول، ص 440.
[30] نفس المهموم، ص 50.
[31] مشکوة الانوار، ص 325.
[32] شرح ابن ابی الحدید، مجلد 20، ص 258.
[33] تحف العقول، ص 358.
[34] سیره‌ی ابن هشام، مجلد 1، ص 424.
[35] عیون اخبار الرضا، ص 101.
[36] حکومتی بدست مردم، ص 151.
[37] جامعه شناسان ساموئل کینگ، ص 180.
[38] سیمای شجاعان، ص 178.
[39] حکومتی به دست مردم، صص 187 و 190.
[40] حکومتی بدست مردم، صص 187 و 190.
[41] نشریه‌ی مؤسسه در راه حق، شماره‌ی 27، ص 6.
[42] سیر حکمت در اروپا، مجلد سوم، ص 130.
[43] مجموعه‌ی درام، مجلد 2، ص 117.
[44] امالی صدوق، ص 193.
[45] نهج البلاغه، خطبه‌ی 175.
[46] روم /10.
[47] عیون اخبار الرضا، ص 101.
[48] امالی شیخ مفید، ص 288.
[49] کافی، مجلد 2، ص 415.
[50] تفسیر مجمع البیان، مجلد 4 - 3، ص 358.
[51] انعام /121.
[52] توبه/31.
[53] تفسیر در المنثور، مجلد 3، ص 230.
[54] تفسیر در المنثور، مجلد 3، ص 231.
[55] تحف العقول، ص 420.
[56] یوسف/106.
[57] کافی، مجلد 2، ص 397.
[58] کافی، مجلد 2، ص 15.
[59] کافی، مجلد 6، پاورقی ص 370.
[60] کافی، مجلد 6، ص 370.
[61] مروج الذهب، مجلد 3، ص 32.
[62] تحف العقول، ص 233.
[63] لقمان /14.
[64] تحف العقول، ص 420.
[65] توبه /31.
[66] تفسیر مجمع البیان، مجلد 6 - 5، ص 23.
[67] مریم /81 و 82.
[68] تفسیر برهان، ذیل آیه.
[69] عیون اخبار، مجلد 2، ص 124.
[70] نفس المهموم، ص 115.
[71] دمعة الساکبة، ص 280.
[72] نفس المهموم، ص 115.
[73] بحارالانوار، مجلد 46، ص 2.
[74] نهج البلاغه، خطبه‌ی 104.
[75] آل عمران /112.
[76] وسائل، مجلد 11، صص 496 - 493.
[77] وسائل، مجلد 11، صص 496 - 493.
[78] وسائل، مجلد 11، صص 496 - 493.
[79] وسائل، مجلد 11، صص 496 - 493.
[80] مستدرک الوسائل، مجلد 2، ص 382.
[81] مستدرک الوسائل، مجلد 2، ص 382.
[82] تنقیح المقال (رجال مامقانی) زراره.
[83] تنقیح المقال (رجال مامقانی) زراره.
[84] بحارالانوار، مجلد 2، صص 186، 240.
[85] بحارالانوار، مجلد 2، صص 186، 240.
[86] سفینه البحار، مجلد 2 (وقی)، ص 680.
[87] کافی ج 1، حدیث 2، ص 32.
[88] بحار، مجلد 75، ص 346.
[89] الامام الصادق، تالیف اسد حیدر، مجلد 1، ص 111.
[90] کتاب امالی شیخ مفید، مجلس سی و سوم، ص 280.
[91] لسان العرب، کلمه‌ی «لحد.»
[92] نهج البلاغه، کلمه‌ی 374.
[93] مشکوة الانوار، ص 52.
[94] مشکوة الانوار، ص 50.
[95] وسائل، مجلد 11، ص 424.
[96] من لا یحضره الفقیه، مجلد اول، ص 421.
[97] بقره / 204 و 205.
[98] بقره /207.
[99] سفر نامه‌ی ابن بطوطه، مجلد اول، ص 57.
[100] انعام /108.
[101] عیون اخبار الرضا، مجلد اول، ص 304.