- سرآغاز 1
- مقدمه 1
- پیش گفتار 4
- اشاره 7
- اراده خدای سبحان در تعیین امام 7
- طرح امامت در آغاز بعثت 10
- چگونگی نصب پیامبر 14
- نبوّت و امامت به دست مردم نیست 16
- امامت ابو بکر با تعیین شورا نبود 18
- اشاره 20
- امامت عمر نیز با تعیین شورا نبود 20
- دو نکته مهم 21
- خلافت عمر به روایت دیگر 22
- روایاتی دیگر 23
- جمع بندی روایات 25
- نظریه شورا چه زمانی مطرح شد؟ 28
- اشاره 42
- جزئیاتی از طرح شورا 42
- چرا عمر نظریه شورا را مطرح کرد؟ 44
- عمر و اجرای اندیشه شورا 51
جمع بندی روایات
روایات گوناگونی را در این زمینه بیان کردیم. از جمع این روایات نکاتی به دست می آید که مهم ترین آن ها این دو نکته است:
1 . آشکار است که در تعیین عمر پس از ابو بکر، عبد الرحمن بن عوف و عثمان نقش داشته اند که این ماجرا در تاریخ طبری به صورت گسترده آمده است. (1) در این کتاب مطرح شده که چگونه عبد الرحمن و عثمان به ابو بکر خط داده اند و چگونه عثمان، وصیتِ ابو بکر را برای خلافت عمر بن خطاب نوشت.
2 . نکته مهم تر این که خلافت عمر پس از ابو بکر از سوی رسول خدا نبوده و حتی با رضایت بزرگان صحابه نیز انجام نشده است؛ بلکه آنان مخالفت و استنکاف خود را از این کار اظهار نموده اند و در نتیجه خلافت او فقط به وصیّت ابو بکر بوده و بس.
از این رو تا کنون نیافتیم که چگونه شورا در تعیین امام و امامت نقش دارد، با این حال هنگامی که به برخی کتاب های تازه نگاشته شده اهل سنّت مراجعه می کنیم که به قلم افرادی نوشته شده که خود را اندیشمند، عالم و محقّق می پندارند و برخی از مردم نیز به اشتباه چنین تصوّری در مورد آن ها دارند ملاحظه می کنیم که چنین ادّعایی را سر می دهند. یکی از این افراد در کتابی به نام فقه السیره می نویسد:
1- 1) . تاریخ طبری: 2 / 617.