آب گوارا: پژوهشی درباره معرفت، غیبت، غربت، شکر نعمت، انتظار فرج و دعا در حق امام عصر علیه السلام صفحه 119

ص: 131

دومین علّت غیبت امام علیه السلام: امتحان مردم

علّت دیگری که در احادیث برای غیبت امام زمان علیه السلام بیان شده، آزمودن مؤمنان از سوی خداوند متعال است. البتّه آزمایش الهی برای این نیست که خداوند، به آن چه در مورد اهل ایمان نمی داند، آگاه شود. چنین فرضی در مورد خدای متعال عقلاً منتفی است.

معنای امتحان کردن خداوند، آگاه شدن ذات مقدّسش از باطن مخلوقات نیست، بلکه صرفاً آشکار شدن اموری است که خداوند از پیش به آن ها علم داشته است.

اکنون با توجّه به این معنا می توانیم دومین عامل مؤثّر در غیبت امام علیه السلام را توضیح می دهیم.

حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام فرمودند:

همانا قطعاً صاحب این امر، غیبتی دارد... این امر فقط امتحانی است از جانب خدای عزّوجلّ که آفریدگانش را به این وسیله آزمایش می کند.(1)

هرچند که امتحان در این حدیث برای همه آفریدگان خدا مطرح شده است ولی بیشتر از دیگران، شیعیان در معرض این امتحان قرار دارند. امام صادق علیه السلام پس از این که از غیبت امام علیه السلام بهزراره خبر دادند، فرمودند:

ولی خدای عزّوجل دوست دارد که شیعیان را امتحان کند.(2)

آری، امتحان اصلی و سخت، برای شیعیان رخ می دهد تا روشن شود5.