آب گوارا: پژوهشی درباره معرفت، غیبت، غربت، شکر نعمت، انتظار فرج و دعا در حق امام عصر علیه السلام صفحه 236
- تقدیم 1
- بندگی، هدف از خلقت 8
- فصل اوّل: اهمیّت و جایگاه معرفت امام علیه السلام 8
- عبادت بر پایه معرفت 9
- رابطه عمل و معرفت 10
- معرفت، هدف از خلقت 11
- شأن سفارت و معبّریّت از جانب خداوند 12
- لزوم معرفت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم 16
- معرفت اهل بیت علیهم السلام، اساس هر منزلت الهی 18
- وجوب معرفت امام علیه السلام 20
- پنج وظیفه امّت در قبال امام علیه السلام 22
- عقلی بودن لزوم تبعیّت از امام علیه السلام 24
- امام علیه السلام باب خدا 26
- امام شناسی، تنها پایه خداشناسی 27
- ولایت، شرط ضروری توحید 29
- دلالت ولیّ خدا در همه اعمال 31
- معرفت امام علیه السلام ابتدا و انتهای هر عبادتی 33
- عصاره دین: معرفت امام عصر علیه السلام 34
- حکمت جناب لقمان 37
- امتحان سخت دینداری در زمان غیبت 38
- چه باید کرد؟ 40
- حدّ واجب معرفت امام علیه السلام 44
- اشاره 44
- معرفت به اسم و صفت 45
- معرفت امام علیه السلام به اسم و اوصاف 47
- اشاره 48
- طبیب جسم 49
- طبیب روح 53
- اشاره 54
- دستگیری علمی امام عصر علیه السلام 55
- اشاره 62
- تنها راه محفوظ ماندن از خطرات شیطان 65
- عرضه اعمال بندگان بر پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و ائمّه علیهم السلام 68
- غیبت حجّت های پیشین 72
- اشاره 72
- پیش گویی پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم در مورد غیبت امام دوازدهم علیه السلام 77
- معنای غیبت امام عصر علیه السلام 77
- پیش گویی سال شروع غیبت امام عصر علیه السلام از 40 سال قبل از آن 80
- تفاوت دو غیبت از جهت مدّت زمان آن ها 81
- تفاوت دو غیبت از جهت نحوه ارتباط با امام غایب علیه السلام 82
- بسته بودن باب نیابت خاصّه (تکالیف جدید) در غیبت کبری 84
- تشبیه امام غایب علیه السلام به خورشید پس ابر 87
- تفاوت مؤمنان در بهره مندی از نور ولایت امام غایب علیه السلام 89
- رابطه دیدار امام غایب علیه السلام با معرفت ایشان 91
- اولویّت انجام وظیفه بر اهتمام نسبت به دیدن امام غایب علیه السلام 92
- دو گرایش افراطی و تفریطی در مورد شوق دیدار امام غایب علیه السلام 94
- استحباب دعا برای دیدار امام عصر علیه السلام در زمان غیبت 98
- عمل به دستوراتی برای تشرّف خدمت امام عصر علیه السلام 100
- خبر دادن از تشرّف خدمت امام عصر علیه السلام 102
- قرائن صدق مدّعی تشرّف 105
- علّت غیبت امام عصر علیه السلام 110
- روشن نشدن حکمت غیبت پیش از ظهور 112
- ادلّه نقلی علّت غیبت 115
- اوّلین علّت غیبت امام علیه السلام: جلوگیری از کشته شدن 117
- دومین علّت غیبت امام علیه السلام: امتحان مردم 119
- سومین علّت غیبت امام علیه السلام: بر عهده نداشتن بیعت 120
- چهارمین علّت غیبت امام علیه السلام: اجرای سنّت غیبت پیامبران 122
- پنجمین علّت غیبت امام علیه السلام: گناهان مردم 124
- پیش شرط نداشتن ظهور 126
- الهی بودن امر ظهور 130
- ضرورت انجام وظیفه در زمان غیبت 135
- اشاره 140
- اشاره 140
- معنای اوّل غریب 140
- قدر ناشناخته بودن امام عصر علیه السلام 142
- اشاره 147
- معنای دوم غریب 147
- چگونگی یاد کردن از امام عصر علیه السلام 149
- معنای سوم غریب 151
- اشاره 151
- معنای چهارم غریب 156
- اشاره 156
- معنای پنجم غریب 159
- اندک بودن یاران امام عصر علیه السلام 159
- اشاره 159
- مؤمنان ثابت قدم 162
- اشاره 168
- فصل اوّل: لوازم معرفت امام عصر علیه السلام 168
- اشاره 168
- شرک و کفر، نتیجه عدم تسلیم 170
- مقدّم کردن خواست ائمّه علیهم السلام بر خواست خود 171
- اشاره 173
- گریه برای امام علیه السلام بر اثر شدّت محبّت 176
- اشاره 180
- شرکت در مجالس ذکر اهل بیت علیهم السلام 182
- شکر، لازمه بندگی 186
- اشاره 186
- مراتب شکر 187
- لزوم شکر واسطه نعمت 188
- نعمت مورد سؤال خداوند 190
- امام غائب، نعمت باطنی 192
- فایده تکوینی بودن امام علیه السلام بر روی زمین 193
- وساطت امام علیه السلام در انعام خدا به خلق 196
- ادای شکر نعمت های الهی، فقط با معرفت امام علیه السلام 198
- تفسیر حکمت لقمان به معرفت امام علیه السلام 200
- شکر قلبی نعمت امام عصر علیه السلام 201
- معرفت نعمت و محبّت مُنعم 201
- ثناگویی از مُنعم 204
- شکر زبانی نعمت امام عصر علیه السلام 204
- اظهار زبانی نعمت 206
- دعا 207
- شکر عملی نعمت امام عصر علیه السلام 209
- عجز از شکر عملی 211
- اشاره 212
- وجوب انتظار 212
- عوامل ایجاد کننده انتظار 214
- غیر قابل توصیف بودن انتظار 216
- آمادگی برای ظهور امام علیه السلام 217
- انتظار، ضدّ یأس 219
- انتظار فرج، بالاترین عبادت مؤمن 221
- رابطه شدّت انتظار با شدّت گرفتاری 222
- محرومیّت های ناشی از غیبت 225
- برکات عصر ظهور 227
- صاحب شدیدترین گرفتاری 231
- برترین منتظر 235
- انتظار لحظه به لحظه 236
- بداءپذیر بودن وقت ظهور و علائم آن 237
- ناگهانی بودن ظهور 240
- نزدیک شمردن ظهور 244
- برکات انتظار در زمان غیبت 246
- اشاره 246
- مرحله اوّل از لوازم انتظار: زندگی با یاد امام علیه السلام و مطابق پسند ایشان 251
- مرحله دوم از لوازم انتظار: آرزوی یاری امام علیه السلام و پیوستن به ایشان 253
- آماده کردن خود برای پیوستن به امام علیه السلام 258
- مرحله سوم از لوازم انتظار: 258
- مرحله چهارم از لوازم انتظار: تربیت منتظران راستین 262
- برکات انتظار در زمان ظهور 264
- شناخت حقیقت دعا 270
- اشاره 270
- اشاره 275
- شرایط اجابت دعا 275
- شرط اوّل دعاکننده: معرفت خداوند 275
- شرط دوم دعاکننده: تقوا و وفا به عهد الهی 276
- شرط سوم دعاکننده: کسب حلال 279
- شرط دوم دعا: رقّت قلب 281
- اوّلین مانع اجابت: پاک نبودن دل 282
- موانع اجابت دعا 282
- اشاره 282
- دومین مانع اجابت: حقّ الناس 283
- سومین مانع اجابت: گناه 284
- چهارمین مانع اجابت: ترک امر به معروف و نهی از منکر 285
- انگیزه های دعا برای امام زمان علیه السلام 286
- اشاره 286
- فایده اوّل: رفع و دفع بلایا از امام عصر علیه السلام به دعای ما 292
- الف- فوائد دعاهای ما برای امام عصر علیه السلام 292
- آثار و فوائد دعا در حقّ حضرت ولیّ عصر علیه السلام 292
- اشاره 292
- فایده دوم: بالا رفتن مقام امام زمان علیه السلام به دعای ما 294
- فایده سوم: جلو افتادن ظهور امام زمان علیه السلام به دعای ما 295
- ب- آثار دعا در حقّ ولیّ عصر علیه السلام برای دعاکننده 296
- آداب دعا در حقّ امام عصر علیه السلام 305
- اشاره 305
- مقایسه دعای مأثور و دعای غیر مأثور برای امام زمان علیه السلام 336
- مناسبت های توصیه شده برای دعا 341
- اشاره 341
ص: 248
خروج از منزل برای ادای نماز عید، خوانده می شود:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی وَلیِّکَ المُنتَظِرِ اَمرَکَ المُنتَظِرِ لِفَرَجِ اَولیائِکَ.(1)
خدایا، درود بفرست بر ولیّ خودت که در انتظرا امر تو و در انتظار فرج دوستان تو است.
در این دعای شریف، امام زمان علیه السلام منتظر دو چیز معرّفی شده اند؛ یکی امر خداوند که همان اذن ظهور ایشان است و دوم فرج و گشایش دوستان خدا که همان مؤمنان هستند. این دو امر با هم تحقّق پیدا می کنند. چون فرج دوستان خداوند - به طور فراگیر و عمومی، نه به صورت خاص و موردی - فقط با اذن خداوند به قیام امام زمان علیه السلام که فرج کلّی است - تحقّق پیدا می کند. امام زمان علیه السلام خود در انتظار این زمان هستند تا هم رفع گرفتاری از شیعیان بشود- که بخش عمده ای از گرفتاری های خود ایشان است - و هم رفع گرفتاری از خودشان.
نتیجه سخن این است که گرفتاری های امام زمان علیه السلام در زمان غیبت بیش از هر مؤمن دیگری است و چون بالاترین درجه ایمان از آن خود ایشان است، پس در رأس منتظران فرجشان، خود آن وجود مقدّس قرار دارند.
انتظار لحظه به لحظه
یکی از مباحثی که تأثیر زیادی در عمق معنای انتظار فرج امام عصر علیه السلام دارد، توجّه به این واقعیّت است که امر فرج ممکن است در هر روز یا شب بلکه در هر ساعت یا لحظه ای تحقّق پیدا کند و در4.