شیعه‌شناسی صفحه 133

ص:142

درس هشتم

پاسخی به کتاب منهاج‌السنه / ابن تیمیه

بسم اللّه الرحمن الرحیم

مقدمه

تقی‌الدین احمدبن عبدالحلیم مشهور به ابن تیمیه حرانی دمشقی حنبلی در سال 661 ه . ق در شهر حران ترکیه نزدیک شهر اورفا متولد شد. هنوز به سن هفت سالگی نرسیده بود که مغول‌ها بعد از تصرف عراق به حران حمله کردند و خانواده‌اش مجبور به مهاجرت به شام شدند.

ابن تیمیه در عصر فتنه مغول زندگی می‌کرد و بسیاری از عمر خود را در زندان و یا تبعید و یا مسافرت بین شام و مصر گذراند. او به مصر سفر کرد تا حاکمان آن دیار را بر ضد مغول‌ها به جهاد تشویق نماید.

در آن روزگار مغولان که از اختلاف و تخاصم شدید شیعه و سنی و قتل عام شیعیان در کرخ بغداد باخبر شده بودند، فرصت را غنیمت شمردند، و به عراق حمله کردند و این سرزمین را به تصرف خود درآوردند و کتابخانه‌ها را غارت و علما را آواره ساختند.

خواجه نصیرالدین طوسی، عالم بزرگ شیعه با تدبیری که داشت برای بازگرداندن علما و کتاب‌ها، وزارت اقتصاد هلاکو را پذیرفت، و با تأسیس کتابخانه‌ای بزرگ و رصدخانه مراغه، کتاب‌های به غارت رفته و علمای آواره شده را جمع کرد.

اما دشمنان و متعصبین شایع کردند که خواجه نصیر، مغول‌ها را راهنمایی کرده که به بغداد حمله کنند و خلیفه عباسی المستعصم را به قتل برسانند و بسیاری از علما و مسلمانان را بکشند و صدها کتابخانه و صدها هزار جلد کتاب‌های علمی را نابود کنند.

در آن زمان یکی از علمای بزرگ شیعه، جمال‌الدین، ابن مطهر حلی معروف به محقق حلی (648-726 ه . ق) که در علم کلام شاگرد خواجه نصیر طوسی بود و کتاب