شیعه‌شناسی صفحه 92

ص:101

می‌فرمایند: «إنَّ هذه اُمَّتکم اُمة واحِدَةً و انا رَبُّکُم فأعبدون» (1)و یا (فَاتَّقون) یعنی تقوای الهی بجوئید و از تفرقه بپرهیزید.

به هر روی در موسم حج، حجاج با مسائلی رو به رو می‌شوند و از جمله آنها موارد زیر است:

1ـ قبل از طلوع فجر اذانی گفته می‌شود:

این اذان از قدیم در آنجا متداول بوده و برای کسانی که می‌خواهند خود را برای نماز شب آماده کنند و یا از نقاط دور به مسجدالحرام یا مدینة‌النبی بیایند گفته می‌شود.

2ـ برخی از عبارات متفاوت در اذان مانند:

الف ـ (الصلاةُ خیرٌ مِن النَّوم) که در نماز صبح گفته می‌شود ولی این جزو اذان نیست و گفته شده که بلال به جهت اینکه مردم در نماز صبح خواب نمانند از پیش خود گفته است.

ابو حنیفه با توجه به حدیثی از امام علی علیه‌السلام می‌گفت: (الصلاة خیرٌ من النوم) را در بین اذان و اقامه بگویید. زیرا که شخصی در حضور علی علیه‌السلام در کوفه این جمله را گفت و حضرت فرمودند: چیزی که داخل در اذان نیست وارد آن نکنید و در کتاب الأم شافعی آورده که ایشان گفت: من حتی اینکه در بین اذان و اقامه هم گفته شود کراهت دارم. (2)

منتهی در مدینه بنابر حدیثی که از بلال دارند این را می‌گویند و این تسرّی پیدا کرده و در بسیاری جاها هم این جمله را می‌گویند.

ب ـ (حَی عَلی خَیرالعمل) در اذان و اقامه مسجدالنبی نیست ولی در کتب اهل سنت از قول امام زین العابدین علیه‌السلام آمده که ایشان این را در اذان و اقامه می‌فرمودند. از ابن