- مقدّمه ناشر 1
- بخش اول: معرفت نبی 3
- اشاره 3
- 1) معرفت خدا 4
- مقدّمه 4
- 2) هدف خلقت 7
- 3) انسان با نبود پیامبر 9
- 4) ارتباط خداشناسی و نبیشناسی 11
- معنای نبی و رسول 13
- نبوّت و رسالت 13
- نبی و رسول در قرآن و حدیث 14
- فرق رسول و نبی 16
- اشاره 18
- کلام خدا و اقسام آن 18
- 1) وحی 19
- 2) از پس حجاب 20
- 3) با ارسال رسولان 22
- 1) وحی تشریعی 25
- اقسام وحی 25
- اشاره 25
- الف: الهام در خواب 25
- ب: الهام در بیداری 27
- د: خلق صدا 27
- ج: ارسال رسل 27
- 2) وحی تکوینی 28
- اقسام وحی از منظر دیگر 29
- 3) القای شیطانی 29
- اشاره 29
- ج: وحی ارشاد 30
- ب: وحی الهام 30
- الف: وحی رسالت و نبوّت 30
- ه: وحی امر 30
- د: وحی تقدیر 30
- و: وحی دروغ 30
- ز: وحی خیر 31
- عقل چیست؟ 32
- 1) ضرورت نبی و رسول برای انسان 32
- لزوم نبوّت و رسالت 32
- اشاره 32
- اشاره 32
- ویژگیهای انسان و ضرورت قانون و مربّی 35
- اشاره 38
- ویژگیهای عمده قانونگذار 38
- الف: آگاهی مطلق 39
- ب: توانایی مطلق 39
- ج: بینیازی مطلق 40
- د: تأثیر ناپذیری 40
- قانون الهی و بشری 40
- هدایت و نیاز انسان در آن به انبیا 42
- اشاره 45
- 2) لزوم ارسال رسل بر خدای تعالی 45
- استمرار وجود حجّت در زمین 49
- هدف رسالت 51
- اشاره 51
- بررسی جوامع به هنگام بعثت پیامبران 54
- دعوت اوّلیّه پیامبران 57
- شأن پیامبران 59
- ویژگیهای پیامبران 61
- 1) بررسی و شناخت خلق و خوی فردی و جمعی پیامبر 61
- 2) پیامبر آیه علم الهی 63
- اشاره 63
- امّیّت پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم 65
- آیا پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم خواندن و نوشتن می دانست؟ 70
- عصمت پیامبران 72
- مفهوم عصمت 72
- رابطه علم و عصمت 74
- دلیل عصمت 75
- اهل سنّت و تردید پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم در رسالت خویش 77
- شبهاتی درباره عصمت پیامبران 77
- 3) پیامبر آیه قدرت الهی 88
- اشاره 88
- رابطه علم و قدرت 89
- آیه یا معجزه 90
- ضرورت آیه و بیّنه 93
- آیه و بیّنه و ارتباط آن با زمانه 94
- قرآن، آیه و بیّنه پیامبر خاتم 95
- اشکالات انحصار وجه تحدّی به فصاحت و بلاغت 97
- تحدّی قرآن به معانی 100
- اشاره 105
- محکهای شناخت مدّعیان دروغین 105
- 1) محک اعتقادی 108
- 2) محک عملی 110
- 3) محک سلبی 112
- الف: در بعد اعتقادی دعوت به توحید و معاد 114
- اصول تعالیم پیامبران 114
- ب: در بعد عملی 115
- 1) در ارتباط با خدا 115
- 2) در ارتباط با خود 116
- 3) در ارتباط با جامعه 119
- اشاره 119
- روش انبیا در تبلیغ دین 119
- تبلیغ علمی 122
- تبلیغ عملی 123
- ختم نبوّت 125
- اشاره 129
- تداوم رسالت 129
- فترت و تنافی آن با تداوم رسالت 130
- معنای فترت از دیدگاه مرحوم صدوق 132
- بشارات 137
- اشاره 141
- بخش دوم: معرفت امام 141
- معنای لغوی امام 142
- اشاره 145
- 1) لزوم پیروی از امام به طور مطلق 145
- ویژگیهای امام 145
- الف: وجوب طاعت به عنوان اوّلی و ثانوی 153
- ج: وجوب اطاعت امام در نظر علمای اهل سنّت 155
- ب: وجوب اطاعت امام و عصمت 155
- د: وجوب اطاعت در روایات اهل سنّت 160
- 2) امام خلیفه خداست 164
- اشاره 164
- خلیفه در روایات اهل سنّت 172
- 3) امام حجّت خداست 174
- اشاره 181
- 4) امام عالم به دین خداست 181
- رابطه وجوب طاعت و علم 184
- رابطه حجّت بودن امام و علم 185
- اشاره 186
- 1) کیفیت عالم شدن امام علیه السلام 186
- علم امام در روایات اهل بیت علیهم السلام 186
- 2) امام محدّث است 192
- 3) تأیید امام با روحالقدس 194
- 4) نزول فرشتگان بر امام در شب قدر 200
- 5) مصحف فاطمه - سلام الله علیها 210
- 6) امام اسم اعظم را می داند 212
- 7) امام، حامل علوم قرآن 215
- 8) امام، وارث علوم پیامبران و اوصیا 223
- 9) صحیفهای که امامان از پیامبر در بیان احکام دارند 224
- 10) اصول و کلیّات علم نزد ائمّه است 226
- 11) علم صحیح نزد ائمّه است 228
- 12) علم امام در طفولیت 230
- شبه های در علم امام به سبب شهادت خویش 231
- 5) عصمت امام 236
- معنای عصمت 236
- دلیل عصمت امام 238
- اشاره 240
- ب: شرک در عبادت 240
- الف: شرک در توحید 240
- ج: شرک در اطاعت 241
- نظر عامّه در امامت ظالم 241
- عصمت امام پیش از امامت 245
- رابطه علم و عصمت 247
- 1) وجوب طاعت به طور مطلق 250
- 5) نصبی بودن امام 250
- ادلّه نصبی بودن امام 250
- اشاره 250
- 2) جانشینی خدا 251
- 3) دانش و عصمت 252
- اشاره 254
- گزینش امام در نظر عامّه 254
- 1) خلیفهای جانشین خویش را تعییین کند. 257
- 3) خلیفه با زور شمشیر به خلافت می رسد. 258
- 2) خلیفه به انتخاب مردم تعیین شود. 258
- سقیفه، جریانی از پیش طراحی شده 259
- نقش رأی اکثریت در خلافت 264
- 1) نصّ و وصیّت 272
- اشاره 272
- علائم شناخت امام 272
- 2) تجهیز امام سابق 273
- 3)بزرگترین فرزند پسر 274
- 4) قرشی بودن 274
- اشاره 278
- 1) نیاز مردم به امام در معرفت خدا 278
- ضرورت وجود امام 278
- 2) نیاز انسان به امام در دین الهی 284
- 3) نیاز انسان به امام در رفع اختلاف و نظام امور 288
- 4) نیاز مردم به امام در تداوم حیات 290
- اشاره 294
- لزوم معرفت امام 294
- 1) عمل بدون معرفت امام بیثمر است 294
- 2) کسی که بمیرد و امام زمانش را نشناسد. 295
- 3) انکار یکی از امامان انکار همه آنهاست 297
- لزوم محبّت اهل بیت 300
- اشاره 300
- لازمه محبت اهل بیت پیروی از آنهاست 301
- محبّت اهل بیت در عالم ارواح 303
- تعیین ائمه در قرآن و روایات 308
- اشاره 313
- تعیین امامان در احادیث 313
- 1) معرّفی دوازده امام به اسم 313
- 2) حدیث غدیر 317
- 3) حدیث ثقلین 319
- فهرست منابع 321
امر می کند. آنگاه چگونه در حالی دیگر غش می کرد. حضرت فرمود :
اِنِّهُ اذا کانَ الْوَحْیُ مِنَ اللهِ لَیْسَ بَیْنَهُمَا جَبْرَئِیلُ أَصابَهُ ذلِکَ لِثَقْلِ الْوَحْی مِنَ اللهِ. وَ اذا کانَ بَیْنَهُمَا جَبْرَئِیلُ، لَمْ یُصِبْهُ ذلِکَ، فَقَالَ: قَالَ لَی جَبْرَئِیلُ. لَمْ یُصِبْهُ ذلِکَ فَقَالَ: قَالَ لِی جَبْرِئِیلُ. وَ هَذا جَبْرَئِیلُ.
حالت اغمای پیامبر به جهت سنگینی وحی وقتی بود که خدا بدون واسطه جبرئیل وحی می نمود. و آنگاه که جبرئیل واسطه می شد چنین چیزی اتفاق نمی افتاد. و در این صورت بود که می گفت: جبرئیل به من گفت. و این جبرئیل است.
و در توحید صدوق/115، از امام صادق علیه السلام درباره عروض غش به پیامبر هنگام وحی نقل می کند که فرمود :
ذَاکَ إذا لَمْ یَکُنْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللهِ أَحَدٌ. ذَاکَ اذا تَجَلّی اللهُ لَهُ...
حالت غش وقتی اتفاق می افتاد که بین او و خدا کسی نبود آنگاه که خداوند به او تجلی می کرد...
این یک نوع از تکلیم الهی است که خداوند متعال مستقیماً و بدون واسطه با پیامبر سخن می گوید و شخص نبی در این نوع، وحی الهی را از خدای تعالی بدون واسطه ملکی و بدون وجود حجابی دریافت می کند. چون واسطه بودن ملک و از پس حجاب بودن دو نوع دیگر از تکلیم الهی که مقابل این قسم قرار گرفتهاند. ولی در تفسیر امیرالمؤمنین علیه السلام قسم دوم جدا از قسم اوّل و در مقابل آن فرض نشده است که در ذیل می آوریم.
2) از پس حجاب
نوع دیگر از تکلیم الهی با بشر «مِنْ وَراءِ حِجابٍ» است. در این قسم هم خود خداست که با انسان سخن می گوید ولی از پس حجاب نه مانند قسم اوّل که حجابی هم در میان نبود.