- مقدّمه ناشر 1
- اشاره 3
- بخش اول: معرفت نبی 3
- مقدّمه 4
- 1) معرفت خدا 4
- 2) هدف خلقت 7
- 3) انسان با نبود پیامبر 9
- 4) ارتباط خداشناسی و نبیشناسی 11
- معنای نبی و رسول 13
- نبوّت و رسالت 13
- نبی و رسول در قرآن و حدیث 14
- فرق رسول و نبی 16
- اشاره 18
- کلام خدا و اقسام آن 18
- 1) وحی 19
- 2) از پس حجاب 20
- 3) با ارسال رسولان 22
- اقسام وحی 25
- اشاره 25
- 1) وحی تشریعی 25
- الف: الهام در خواب 25
- د: خلق صدا 27
- ب: الهام در بیداری 27
- ج: ارسال رسل 27
- 2) وحی تکوینی 28
- اقسام وحی از منظر دیگر 29
- 3) القای شیطانی 29
- اشاره 29
- ه: وحی امر 30
- ج: وحی ارشاد 30
- د: وحی تقدیر 30
- الف: وحی رسالت و نبوّت 30
- ب: وحی الهام 30
- و: وحی دروغ 30
- ز: وحی خیر 31
- اشاره 32
- لزوم نبوّت و رسالت 32
- عقل چیست؟ 32
- 1) ضرورت نبی و رسول برای انسان 32
- اشاره 32
- ویژگیهای انسان و ضرورت قانون و مربّی 35
- اشاره 38
- ویژگیهای عمده قانونگذار 38
- الف: آگاهی مطلق 39
- ب: توانایی مطلق 39
- ج: بینیازی مطلق 40
- قانون الهی و بشری 40
- د: تأثیر ناپذیری 40
- هدایت و نیاز انسان در آن به انبیا 42
- اشاره 45
- 2) لزوم ارسال رسل بر خدای تعالی 45
- استمرار وجود حجّت در زمین 49
- هدف رسالت 51
- اشاره 51
- بررسی جوامع به هنگام بعثت پیامبران 54
- دعوت اوّلیّه پیامبران 57
- شأن پیامبران 59
- 1) بررسی و شناخت خلق و خوی فردی و جمعی پیامبر 61
- ویژگیهای پیامبران 61
- اشاره 63
- 2) پیامبر آیه علم الهی 63
- امّیّت پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم 65
- آیا پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم خواندن و نوشتن می دانست؟ 70
- عصمت پیامبران 72
- مفهوم عصمت 72
- رابطه علم و عصمت 74
- دلیل عصمت 75
- اهل سنّت و تردید پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم در رسالت خویش 77
- شبهاتی درباره عصمت پیامبران 77
- اشاره 88
- 3) پیامبر آیه قدرت الهی 88
- رابطه علم و قدرت 89
- آیه یا معجزه 90
- ضرورت آیه و بیّنه 93
- آیه و بیّنه و ارتباط آن با زمانه 94
- قرآن، آیه و بیّنه پیامبر خاتم 95
- اشکالات انحصار وجه تحدّی به فصاحت و بلاغت 97
- تحدّی قرآن به معانی 100
- اشاره 105
- محکهای شناخت مدّعیان دروغین 105
- 1) محک اعتقادی 108
- 2) محک عملی 110
- 3) محک سلبی 112
- اصول تعالیم پیامبران 114
- الف: در بعد اعتقادی دعوت به توحید و معاد 114
- 1) در ارتباط با خدا 115
- ب: در بعد عملی 115
- 2) در ارتباط با خود 116
- اشاره 119
- 3) در ارتباط با جامعه 119
- روش انبیا در تبلیغ دین 119
- تبلیغ علمی 122
- تبلیغ عملی 123
- ختم نبوّت 125
- اشاره 129
- تداوم رسالت 129
- فترت و تنافی آن با تداوم رسالت 130
- معنای فترت از دیدگاه مرحوم صدوق 132
- بشارات 137
- بخش دوم: معرفت امام 141
- اشاره 141
- معنای لغوی امام 142
- ویژگیهای امام 145
- اشاره 145
- 1) لزوم پیروی از امام به طور مطلق 145
- الف: وجوب طاعت به عنوان اوّلی و ثانوی 153
- ج: وجوب اطاعت امام در نظر علمای اهل سنّت 155
- ب: وجوب اطاعت امام و عصمت 155
- د: وجوب اطاعت در روایات اهل سنّت 160
- اشاره 164
- 2) امام خلیفه خداست 164
- خلیفه در روایات اهل سنّت 172
- 3) امام حجّت خداست 174
- اشاره 181
- 4) امام عالم به دین خداست 181
- رابطه وجوب طاعت و علم 184
- رابطه حجّت بودن امام و علم 185
- اشاره 186
- 1) کیفیت عالم شدن امام علیه السلام 186
- علم امام در روایات اهل بیت علیهم السلام 186
- 2) امام محدّث است 192
- 3) تأیید امام با روحالقدس 194
- 4) نزول فرشتگان بر امام در شب قدر 200
- 5) مصحف فاطمه - سلام الله علیها 210
- 6) امام اسم اعظم را می داند 212
- 7) امام، حامل علوم قرآن 215
- 8) امام، وارث علوم پیامبران و اوصیا 223
- 9) صحیفهای که امامان از پیامبر در بیان احکام دارند 224
- 10) اصول و کلیّات علم نزد ائمّه است 226
- 11) علم صحیح نزد ائمّه است 228
- 12) علم امام در طفولیت 230
- شبه های در علم امام به سبب شهادت خویش 231
- 5) عصمت امام 236
- معنای عصمت 236
- دلیل عصمت امام 238
- اشاره 240
- ب: شرک در عبادت 240
- الف: شرک در توحید 240
- ج: شرک در اطاعت 241
- نظر عامّه در امامت ظالم 241
- عصمت امام پیش از امامت 245
- رابطه علم و عصمت 247
- 5) نصبی بودن امام 250
- اشاره 250
- 1) وجوب طاعت به طور مطلق 250
- ادلّه نصبی بودن امام 250
- 2) جانشینی خدا 251
- 3) دانش و عصمت 252
- اشاره 254
- گزینش امام در نظر عامّه 254
- 1) خلیفهای جانشین خویش را تعییین کند. 257
- 3) خلیفه با زور شمشیر به خلافت می رسد. 258
- 2) خلیفه به انتخاب مردم تعیین شود. 258
- سقیفه، جریانی از پیش طراحی شده 259
- نقش رأی اکثریت در خلافت 264
- علائم شناخت امام 272
- 1) نصّ و وصیّت 272
- اشاره 272
- 2) تجهیز امام سابق 273
- 3)بزرگترین فرزند پسر 274
- 4) قرشی بودن 274
- اشاره 278
- ضرورت وجود امام 278
- 1) نیاز مردم به امام در معرفت خدا 278
- 2) نیاز انسان به امام در دین الهی 284
- 3) نیاز انسان به امام در رفع اختلاف و نظام امور 288
- 4) نیاز مردم به امام در تداوم حیات 290
- لزوم معرفت امام 294
- 1) عمل بدون معرفت امام بیثمر است 294
- اشاره 294
- 2) کسی که بمیرد و امام زمانش را نشناسد. 295
- 3) انکار یکی از امامان انکار همه آنهاست 297
- لزوم محبّت اهل بیت 300
- اشاره 300
- لازمه محبت اهل بیت پیروی از آنهاست 301
- محبّت اهل بیت در عالم ارواح 303
- تعیین ائمه در قرآن و روایات 308
- 1) معرّفی دوازده امام به اسم 313
- اشاره 313
- تعیین امامان در احادیث 313
- 2) حدیث غدیر 317
- 3) حدیث ثقلین 319
- فهرست منابع 321
«فَلَمّا آتَاهَا نُودِیَ مِنْ شَاطِیء الْوَادِ الأَیْمَن ِ فِی الْبُقْعَهِ الْمُبَارَکَهِ مِنْ الشَّجَرَه أَنْ یَا مُوسی اِنّی أَنَا اللهُ رّبُ الْعَالَمِینَ». (1)
پس چون موسی به آن آتش رسید، به او از جانب وادی ایمن در آن بارگاه مبارک و از آن درخت ندا شد که: ای موسی، منم خدا پروردگار جهانیان.
سؤال : در این نوع از وحی اگر صدایی در کار بود چرا دیگران نمی شنیدند؟ و یا در مورد آمدن فرشته وحی، اگر فرشتهای در کار بود پس چرا دیگران او را نمی دیدند؟
جواب :اگر گیرندهای وجود نداشته باشد، آیا می توان صورت و یا تصویر را از دل امواج موجود در فضای اطراف خود به دست آورد؟ و حال آنکه همه دارای گوش و چشم هستند و این امواج هم در همه جا موجود است.
این مثال برای سهولت در فهم قضیّه است، نه اینکه واقعاً بخواهیم وحی الهی را از این سنخ بدانیم، و صرفاً به منظور خروج از استبعاد علمی ذکر گردید. نبی گیرنده وحی است و به خاطر ویژگیهایی که در او نهاده شده، این توانایی را دارد و دیگران از این توان بهرهمند نیستند.
منظور از تشریعی نامیدن این اقسام، آن نیست که این چهار نوع از وحی فقط در تشریع شرایع و در مورد انبیا و رسولان وجود دارد. بلکه به تصریح آیات و روایات بعضی از این اقسام در مورد غیر نبی و رسول هم به کار گرفته شده است. از این اشخاص در لسان روایات «مُحَدَّث» تعبیر شده است.
2) وحی تکوینی
قرآن مجید این قسم از وحی را هم در مورد انسان غیر نبی و محدَّث و هم در مورد موجودات دیگر به کار برده است. در مورد انسان می فرماید :
«وَ أَوْحَیْنَا إلی أُمِّ مُوسی أَنْ أَرْضِعیهِ فَاِذْا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِی الْیَمِّ». (2)
1- . القصص (28)30.
2- . القصص (28)/7.