- مقدّمه ناشر 1
- اشاره 3
- بخش اول: معرفت نبی 3
- مقدّمه 4
- 1) معرفت خدا 4
- 2) هدف خلقت 7
- 3) انسان با نبود پیامبر 9
- 4) ارتباط خداشناسی و نبیشناسی 11
- معنای نبی و رسول 13
- نبوّت و رسالت 13
- نبی و رسول در قرآن و حدیث 14
- فرق رسول و نبی 16
- کلام خدا و اقسام آن 18
- اشاره 18
- 1) وحی 19
- 2) از پس حجاب 20
- 3) با ارسال رسولان 22
- اشاره 25
- اقسام وحی 25
- الف: الهام در خواب 25
- 1) وحی تشریعی 25
- ج: ارسال رسل 27
- ب: الهام در بیداری 27
- د: خلق صدا 27
- 2) وحی تکوینی 28
- اقسام وحی از منظر دیگر 29
- 3) القای شیطانی 29
- اشاره 29
- ب: وحی الهام 30
- ه: وحی امر 30
- و: وحی دروغ 30
- د: وحی تقدیر 30
- ج: وحی ارشاد 30
- الف: وحی رسالت و نبوّت 30
- ز: وحی خیر 31
- اشاره 32
- لزوم نبوّت و رسالت 32
- عقل چیست؟ 32
- 1) ضرورت نبی و رسول برای انسان 32
- اشاره 32
- ویژگیهای انسان و ضرورت قانون و مربّی 35
- ویژگیهای عمده قانونگذار 38
- اشاره 38
- الف: آگاهی مطلق 39
- ب: توانایی مطلق 39
- قانون الهی و بشری 40
- د: تأثیر ناپذیری 40
- ج: بینیازی مطلق 40
- هدایت و نیاز انسان در آن به انبیا 42
- اشاره 45
- 2) لزوم ارسال رسل بر خدای تعالی 45
- استمرار وجود حجّت در زمین 49
- اشاره 51
- هدف رسالت 51
- بررسی جوامع به هنگام بعثت پیامبران 54
- دعوت اوّلیّه پیامبران 57
- شأن پیامبران 59
- ویژگیهای پیامبران 61
- 1) بررسی و شناخت خلق و خوی فردی و جمعی پیامبر 61
- 2) پیامبر آیه علم الهی 63
- اشاره 63
- امّیّت پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم 65
- آیا پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم خواندن و نوشتن می دانست؟ 70
- عصمت پیامبران 72
- مفهوم عصمت 72
- رابطه علم و عصمت 74
- دلیل عصمت 75
- اهل سنّت و تردید پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم در رسالت خویش 77
- شبهاتی درباره عصمت پیامبران 77
- 3) پیامبر آیه قدرت الهی 88
- اشاره 88
- رابطه علم و قدرت 89
- آیه یا معجزه 90
- ضرورت آیه و بیّنه 93
- آیه و بیّنه و ارتباط آن با زمانه 94
- قرآن، آیه و بیّنه پیامبر خاتم 95
- اشکالات انحصار وجه تحدّی به فصاحت و بلاغت 97
- تحدّی قرآن به معانی 100
- اشاره 105
- محکهای شناخت مدّعیان دروغین 105
- 1) محک اعتقادی 108
- 2) محک عملی 110
- 3) محک سلبی 112
- الف: در بعد اعتقادی دعوت به توحید و معاد 114
- اصول تعالیم پیامبران 114
- 1) در ارتباط با خدا 115
- ب: در بعد عملی 115
- 2) در ارتباط با خود 116
- روش انبیا در تبلیغ دین 119
- اشاره 119
- 3) در ارتباط با جامعه 119
- تبلیغ علمی 122
- تبلیغ عملی 123
- ختم نبوّت 125
- تداوم رسالت 129
- اشاره 129
- فترت و تنافی آن با تداوم رسالت 130
- معنای فترت از دیدگاه مرحوم صدوق 132
- بشارات 137
- اشاره 141
- بخش دوم: معرفت امام 141
- معنای لغوی امام 142
- 1) لزوم پیروی از امام به طور مطلق 145
- ویژگیهای امام 145
- اشاره 145
- الف: وجوب طاعت به عنوان اوّلی و ثانوی 153
- ج: وجوب اطاعت امام در نظر علمای اهل سنّت 155
- ب: وجوب اطاعت امام و عصمت 155
- د: وجوب اطاعت در روایات اهل سنّت 160
- 2) امام خلیفه خداست 164
- اشاره 164
- خلیفه در روایات اهل سنّت 172
- 3) امام حجّت خداست 174
- 4) امام عالم به دین خداست 181
- اشاره 181
- رابطه وجوب طاعت و علم 184
- رابطه حجّت بودن امام و علم 185
- 1) کیفیت عالم شدن امام علیه السلام 186
- علم امام در روایات اهل بیت علیهم السلام 186
- اشاره 186
- 2) امام محدّث است 192
- 3) تأیید امام با روحالقدس 194
- 4) نزول فرشتگان بر امام در شب قدر 200
- 5) مصحف فاطمه - سلام الله علیها 210
- 6) امام اسم اعظم را می داند 212
- 7) امام، حامل علوم قرآن 215
- 8) امام، وارث علوم پیامبران و اوصیا 223
- 9) صحیفهای که امامان از پیامبر در بیان احکام دارند 224
- 10) اصول و کلیّات علم نزد ائمّه است 226
- 11) علم صحیح نزد ائمّه است 228
- 12) علم امام در طفولیت 230
- شبه های در علم امام به سبب شهادت خویش 231
- 5) عصمت امام 236
- معنای عصمت 236
- دلیل عصمت امام 238
- اشاره 240
- الف: شرک در توحید 240
- ب: شرک در عبادت 240
- نظر عامّه در امامت ظالم 241
- ج: شرک در اطاعت 241
- عصمت امام پیش از امامت 245
- رابطه علم و عصمت 247
- اشاره 250
- 1) وجوب طاعت به طور مطلق 250
- 5) نصبی بودن امام 250
- ادلّه نصبی بودن امام 250
- 2) جانشینی خدا 251
- 3) دانش و عصمت 252
- اشاره 254
- گزینش امام در نظر عامّه 254
- 1) خلیفهای جانشین خویش را تعییین کند. 257
- 3) خلیفه با زور شمشیر به خلافت می رسد. 258
- 2) خلیفه به انتخاب مردم تعیین شود. 258
- سقیفه، جریانی از پیش طراحی شده 259
- نقش رأی اکثریت در خلافت 264
- اشاره 272
- 1) نصّ و وصیّت 272
- علائم شناخت امام 272
- 2) تجهیز امام سابق 273
- 3)بزرگترین فرزند پسر 274
- 4) قرشی بودن 274
- اشاره 278
- ضرورت وجود امام 278
- 1) نیاز مردم به امام در معرفت خدا 278
- 2) نیاز انسان به امام در دین الهی 284
- 3) نیاز انسان به امام در رفع اختلاف و نظام امور 288
- 4) نیاز مردم به امام در تداوم حیات 290
- لزوم معرفت امام 294
- اشاره 294
- 1) عمل بدون معرفت امام بیثمر است 294
- 2) کسی که بمیرد و امام زمانش را نشناسد. 295
- 3) انکار یکی از امامان انکار همه آنهاست 297
- اشاره 300
- لزوم محبّت اهل بیت 300
- لازمه محبت اهل بیت پیروی از آنهاست 301
- محبّت اهل بیت در عالم ارواح 303
- تعیین ائمه در قرآن و روایات 308
- 1) معرّفی دوازده امام به اسم 313
- اشاره 313
- تعیین امامان در احادیث 313
- 2) حدیث غدیر 317
- 3) حدیث ثقلین 319
- فهرست منابع 321
و ما به مادر موسی وحی کردیم که او را شیر بده و اگر بر او ترسیدی وی را به رود نیل بینداز.
و در مورد موجودات دیگر درباره زمین هنگام برپایی قیامت می فرماید :
«یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَها بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحی لَهَا». (1)
آن روز زمین اخبار خود را بیان خواهد کرد که خدای تو به او وحی کرده است.
و در زمینه حیوانات در مورد زنبور عسل می فرماید :
«وَ أَوْحی رَبُّکَ الی النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتاً». (2)
و خدای تو به زنبور عسل وحی کرد که خانه هایی از کوه ها بگیر.
3) القای شیطانی
قسم دیگر از وحی که در قرآن مجید به کار رفته است، در مورد القائات شیطانی است. خدای تعالی می فرماید :
«اِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ اِلی أَوْلِیَائِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ». (3)
قطعاً شیاطین به دوستان خود وحی می کنند تا با شما به مخالفت برخیزند.
از این سنخ کلام و تفهیم خفی گونهای دیگر نیز در قرآن آمده آنجا که در توصیف نحوه عملکرد برخی از شیاطین در ارتباط با اغوای انسانها می فرماید :
«وَ کَذَلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیّ عَدُوّاً شَیَاطِینَ الاِنْسِ وَ الْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ اِلی بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً». (4)
و این چنین ما برای هر پیامبری دشمنی از شیاطین انس و جن قرار دادیم بعضی از آنها به بعضی دیگر برای فریب سخنان آراسته القا می کنند.
اقسام وحی از منظر دیگر
اشاره
در بحار 18/254، گونهای دیگر از تقسیمبندی وحی را از علی علیه السلام با
1- . الزلزال(99)/4 و5.
2- . النحل(16)/68.
3- . الانعام(6)/21.
4- . الانعام (6)/112.