خلاصه عبقات الانوار : حدیث منزلت صفحه 352

کلام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حدیث منزلت که فرمود: «جز این که پس از من پیامبری نیست» (الّا انّه لا نبیّ بعدی)، به گونه ای کاملا روشن و واضح دلالت دارد بر این که اگر پس از ایشان پیامبری می بود، علی علیه السلام بود. لذا مفاد حدیث خود دلیلی است بر عصمت و برتری، بنابر وجوب شرط عصمت و برتری در پیامبر.

از کسانی که به دلالت این جمله بر معنی ذکر شده تصریح کرده، شیخ علی القاری است که در شرح خود گوید :

«در آن اشاره ای است به این که اگر بعد از او پیامبری می بود، حتمآ علی بود.»(1)

شیخ علی القاری از دانشمندان بزرگ پژوهشگر در حدیث نزد اهل سنّت است که در میان آنان به تحقیق و تنقیح شهرت دارد. این مطلب بر کسانی که شرح حالش را در خلاصه الاثر و دیگر کتاب ها مطالعه کنند، پوشیده نمی ماند. دانشمندانی که پس از او آمده اند، بر گفته های او در کتابش (شرح مشکاه) و دیگر کتاب هایش اعتماد کرده اند، افرادی هم بخصوص معتبر بودن کتاب او (المرقاه) را صریحاً گفته اند. و نویسنده ی کشف الظنون، آن را به عظمت توصیف کرده است.

(13) کلام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم : «اگر بود، تو آن بودی.»

(13) کلام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم : «اگر بود، تو آن بودی.»

یکم. دیدیم که جمله «جز این که پس از من پیامبری نیست» بر این دلالت داشت که اگر _ به فرض محال _ پس از ایشان پیامبری بود، علی می بود. در برخی لفظ های حدیث منزلت، مشخص کردن حضرتش صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به این معنی را می یابیم.

حافظ، خطیب بغدادی با اسنادش از جابر از رسول خدا صلی الله علیه و آله این لفظ را روایت کرده است :

حافظ ابن عساکر گوید: «آن چه از جابربن عبدالله روایت شده است، از ابوالقاسم علی بن ابراهیم و ابوالحسن علی بن احمد، از ابومنصور بن زریق، از ابوبکر خطیب، از ابوالقاسم ازهری، از یوسف بن عمر قواس و معافی بن زکریا جریری، از ابن ابی الأزهر.

نیز: حسن بن علی جوهری، از احمدبن ابراهیم، از ابوبکربن ابی الأزهر، از ابوکریب محمّدبن علاء، از اسماعیل بن صبیح، از ابواویس، از محمّدبن منکدر، از جابر که گفت:

رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی فرمود: آیا راضی نمی شوی که نسبت به من در جایگاه هارون نسبت به موسی باشی، جز این که پس از من پیامبری نیست، و اگر بود، تو می بودی.

خطیب گوید: جمله «و اگر بود، تو می بودی» اضافه ای است که روایت کننده اش را جز ابن ابی الأزهر ندانیم.»(2)

حافظ سیوطی در پایان کتابش (بغیه الوعاه فی طبقات اللغویین و النحاه) گوید :

«این بابی است در حدیث هایی که از کتاب الطبقات الکبری گزیده شده است، به نظرمان رسید که این مختصر را با آن