خلاصه عبقات الانوار : حدیث منزلت صفحه 415

نیشابوری جهت خلافت و وصایت ابوبکر نسبت به رسول خدا6 به آیه ی غار استدلال می کند. و این ادّعای باطل دیگری است. متن گفته اش چنین است:

نیشابوری در تفسیر (إلّا تنصروه فقد نصره الله إذ أخرجه الّذین کفروا...)(1)

گوید: «اهل سنّت به این آیه استدلال کرده اند به افضلیت ابوبکر، نهایت اتّحاد منتهای مصاحبت، و موافقت باطن با ظاهرش. در غیر این صورت، رسول صلی الله علیه و آله در چنین حالتی بر او اعتماد نمی کرد، در حالی که او تنها همراه رسول خدا صلی الله علیه و آله در غار بود، و درباره ی دانش بنا بر کلام پیامبر صلی الله علیه و آله : چیزی در سینه ام ریخته نشد جز این که آن را در سینه ی ابوبکر ریختم، و نیز در دعوت به سوی خداوند، چون پیامبر صلی الله علیه و آله نخست ایمان را بر ابوبکر عرضه داشت و او ایمان آورد، سپس ابوبکر ایمان را بر طلحه و زبیر و عثمان بن عفان و گروه دیگری از بزرگان اصحاب، عرضه کرد، و از رسول خدا صلی الله علیه و آله جدا نمی شد، و از آغاز کار تا پایانش دومی از دو نفر بود.

و اگر گمان بریم که رسول خدا صلی الله علیه و آله در آن سفر در می گذشت، لازم می شد که کسی جز ابوبکر به کارش بپا نخیزد و کسی جز او وصیّش نباشد، و آن چه از وحی و تنزیل در آن راه اتّفاق افتاد، کسی جز ابوبکر آن را ابلاغ نکند.»(2)

گویم :

همین گفته ها کلمه به کلمه نسبت به استخلاف امیرالمؤمنین علیه السلام جاری است، زیرا اگر رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در آن سفر مقدّر نشده بود، امیرالمؤمنین علیه السلام برپاکننده ی کارش و خلیفه ی بعد از ایشان بود.

بعلاوه تفاوت میان این دو مورد کاملا روشن است، چون بر آن چه نیشابوری نسبت به ابوبکر بیان کرده، دلیلی وجود ندارد، زیرا همراهی در غار به تنهایی مستلزم گفته های او نیست، افزون بر این که هنگام خروج به سوی مدینه، عامربن فهر و عبدالله بن اریقط با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بوده اند، برخلاف جانشینیِ امیرالمؤمنین علیه السلام که در آن لفظ «الخلافه» و غیر آن اطلاق شده است و پیش از این آورده شد، و در آن فرمان به همسران است که از امیرالمؤمنین علیه السلام پیروی کنند و به گفته هایش گوش فرا دهند.

این مطالبی در مورد موضوع بحث بود. سخن گسترده پیرامون دلالت آیه ی غار بر فضیلتی برای ابوبکر، به فرصت دیگری نیازمند است. درباره نمازش هنگام بیماری پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ، به حقیقت امر پیش از این اشاره کردیم. خلاصه ی سخن این که رفتن او برای آن نماز، به دستور پیامبر خدا نبود، بلکه دستورش خروج از مدینه در ضمن لشکر اسامه همراه با دیگر مردان بود، و این مطلب را خروج حضرتش صلی الله علیه و آله و سلم برای آن نماز تأکید می کند، که نماز را خود پیامبر خواندند.

و امّا حدیث: «خداوند فرو نریخت...» ساختگی است و در مجلّد حدیث مدینه العلم متعرّض آن شدیم.

(29) دلالت حدیث بر این که امیرالمؤمنین علیه السلام پس از آدم و داوود و هارون علیهم السلام چهارمین خلیفه است

(29) دلالت حدیث بر این که امیرالمؤمنین علیه السلام پس از آدم و داوود و هارون علیهم السلام چهارمین خلیفه است

حکیم داوودبن عمر انطاکی در شرح قصیده ی عینیّه ی ابن سینا آورده است: «لا سیف إلّا ذوالفقار. انحصار، به عنوان