خلاصه عبقات الانوار : حدیث منزلت صفحه 453

گفت: پیامبران پیش از شما چه به ارث گذاشتند؟

فرمود: کتاب پروردگارشان، و سنّت پیامبرشان. و تو در بهشت با من در قصر من هستی، با فاطمه دخترم و تو برادر و رفیق من می باشی. سپس پیامبر خدا تلاوت فرمود : (إخوانآ علی سُررٍ متقابلین) دوستان در راه خداوند به یک دیگر می نگرند.»(1)

چند نکته

نکته نخست : صحابه ای که روایت برادری را روایت کرده اند

تعدادی از یاران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آن را روایت کرده اند، از جمله :

1_ ابن ابی اوفی. احمدبن حنبل و غیر او، آن را از او روایت کرده اند.

2_ محدوج بن زیدذهلی. قطیعی و ابونعیم و ابوموسی مدینی و دیگران، آن را از او روایت کرده اند.

3_ عبدالله بن عباس. طبرانی و دیگران، از او روایت کرده اند.

4_ انس بن مالک. ابن مغازی و دیگران، از او روایت کرده اند.

5_ عمربن خطاب. زرندی و دیگران، از او روایت کرده اند.

6_ یعلی بن مره. جمال الدین محدّث شیرازی و دیگران، از او روایت کرده اند.

نکته دوم: پیمان برادری دو بار بوده است: یک بار قبل از هجرت در مکه، میان مهاجران، و یکی بار بعد از هجرت در مدینه، میان مهاجران و انصار. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هر دو مرتبه میان خود و حضرت علی علیه السلام برادری برقرار فرمود، و هر بار حدیث منزلت را بیان کرد، همان گونه که پیش از این در روایت ها آمد، که بعضی از آن ها از مرتبه ی نخست و بعضی از مرتبه ی دوم می باشد.

این نکته که پیمان برادری دوبار بوده است، بیان صریح محدّثان و اصحاب سیره ها است :

ابن عبدالبرّ در شرح حال امام علیه السلام گوید: «از چند وجه برایمان روایت شده است که علی می گفت: من بنده ی خداوند و برادر رسول خدا هستم. غیر از من هر کس چنین گوید دروغ گو است.

ابوعمر گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله در مکّه میان مهاجران برادری برقرار کرد، سپس در مدینه میان مهاجران و انصار، پیمان برادری بست. و در هر یک از آن ها به علی فرمود : تو در دنیا و آخرت برادر من هستی، و میان خود و او برادری برقرار کرد، لذا این سخن و مشابه آن از علی بود.»(2)

حافظ ابن حجر _ پس از ذکر اخبار برادری از: واقدی، ابن سعد، ابن اسحاق، ابن عبدالبر، سهیلی، ابن کثیر و دیگران _ گوید :