درسنامه کلیات امامت صفحه 101

قرار گیرد. علاوه اینکه، حضور امام در جامعه و امداد رسانی علمی و دستگیری او در طول این سالیان، بارها اتفاق افتاده است که عنایت علمی ایشان به مقدس اردبیلی و یا نجات شیعیان بحرین(1) از حیله وزیر ناصبی یکی از هزاران کمک های ایشان است.

سخن پایانی

از نوع اشکالات و پاسخ هایی که گذشت می توان دریافت نگاه نقادانه و شبهاتی که بر قاعده لطف در باب امامت وارد شده است، و همچنین اکثر جواب ها و تبیین هایی که در ردّ شبهات وارد شده است بر این پایه استوار بوده که مراد از امام کسی است که رهبر و حاکم سیاسی- اجتماعی جامعه دینی است، و مراد از نظام امامت یعنی نظام حکومت و حاکمیتی که در جامعه نیاز است.

در حالی که نگاه ما به امام و امامت فراتر از حاکمیت سیاسی و حکومتی بود. در بحث واژگان کلیدی و همچنین در بررسی پیش فرض های قاعده لطف و امامت بیان کردیم که ما امامت را در قالب دین و شریعت مورد توجه قرار می دهیم. از این منظر، امامت را عهدی الهی بیان کردیم، و وظیفه اصلی امام را هدایت مردم در بستر دین برشمردیم. او از طرف خداوند مأموریت دارد از روش های متعددی که در قالب هدایت انسان قابل به کارگیری بوده و با اختیار آدمی تنافی ندارد استفاده کند و او را به سوی تکامل و سعادت و مقام قرب الهی رهنمون گردد. در این راستا، رهبری جامعه انسانی و تشکیل حکومت نیز به عنوان ابزاری برای این هدف مهم، یکی از شئون امامت دانسته شد.

در تعریف قاعده لطف نیز گذشت که مراد از آن «مقربیّت به طاعت و مبعدیّت از معصیت» است. یعنی امام وظیفه دارد در قالب یک مدیریت و برنامه ریزی دقیق، انسان را در مسیر اطاعت الهی قرار دهد و نیازمندی های او را در این حرکت اختیاری، چه از بُعد معرفتی و چه از بُعد رفتاری تأمین کند. همچنین او باید انسان را در راه مبارزه با انحرافاتی که ممکن است دچار شود یاری نماید. و اگر دچار لغزشی شد، برای گذر از آن و رفع نواقص به وجود آمده مدد رساند.