- مقدمه ناشر 1
- اشاره 4
- ضرورت طرح بحث امامت 6
- تاریخچه بحث 7
- پیشینه بحث 8
- وجوب امامت 10
- امامت خاصه و عامه 12
- اشاره 14
- معنای لغوی 15
- اشاره 15
- امام و امامت 15
- کاربردهای واژه امام در قرآن 16
- معنای اصطلاحی 18
- تعریف امامت در بیان دانشمندان شیعه 18
- تحلیل و بررسی 20
- خلیفه و خلافت 27
- ولیّ و ولایت 28
- وصیّ و وصایت 29
- اشاره 33
- راز ختم نبوت 36
- اشاره 42
- اشاره 43
- اول. قاعده لطف 43
- اشاره 43
- تعریف قاعده لطف 44
- اقسام لطف، محصل و مقرب 46
- برهان لطف و حکمت الهی 47
- اشاره 50
- خاتمیت دین اسلام 51
- پیش فرض ها 51
- اشاره 51
- استمرار هدایت 51
- لزوم امتثال تکالیف 56
- انسان، زندگی اجتماعی و حکومت 57
- انسان، ویژگی ها و کج رفتاری های او 60
- اشاره 65
- اشاره 66
- تحلیل و بررسی 70
- تکمله 71
- ولایت خدا 74
- اشاره 77
- اشاره 78
- یک. نارسایی استدلال به سیره عقلائیه 78
- دو. تعدد امام 81
- سه. کفایت خبر از پیامبر (و بحث فترت) 81
- چهار. نصب الهی امام 84
- پنج. بدل داشتن امامت (عدم انحصار لطف در امام) 86
- اشاره 89
- هفت. قاعده لطف و غیبت امام 92
- امامت 250 ساله 99
- سخن پایانی 101
- اشاره 105
- اشاره 111
- چهارم. چالش های چشم گیر 113
- اشاره 116
- اشاره 117
- برهان عرفانی بر ضرورت انسان کامل 118
- تنوع استدلال بر ضرورت وجود انسان کامل 118
- دلیل دیگر بر لزوم انسان کامل 119
- تطبیق انسان کامل بر امام 121
- اشاره 123
- اشاره 124
- بیان اول: امام، تحقق بخش هدف خلقت 125
- بیان دوم: امام، واسطه پیدایش خلقت 126
- بیان سوم: امام، امان مردم 127
- اشاره 131
- آیه اول: همراهی با صادقین 132
- اشاره 132
- الف. آیات امامت 132
- اشاره 132
- اشاره 132
- دیدگاه مفسرین پیرامون آیه 134
- اشکالات 138
- اشاره 141
- اشاره 142
- دیدگاه مفسرین 143
- 1. حاکمان و سلاطین 144
- اشاره 144
- مصداق اولوا الامر 144
- 3. فرماندهان جنگی 146
- 6. دو خلیفه اول و دوم (ابوبکر و عمر) 147
- 4. اقامه کنندگان شعائر دینی 147
- 5. اصحاب پیامبر 147
- 7. اجماع امت (اهل حلّ و عقد) 147
- 8 . ائمه اهل بیت 148
- بیان چند روایت 149
- سؤالات و شبهات 151
- اشاره 157
- اشاره 158
- مصداق هادی 162
- اشاره 165
- اشاره 166
- بررسی و تبیین 168
- جایگاه امام 171
- امامِ نور، منصوبِ خدا 172
- اشاره 175
- اشاره 176
- اشاره 176
- 1. حدیث معرفت 176
- الف) علم و معرفت 177
- ب) عمومیت ازمانی و افرادی 178
- ج) امام حیّ و حاضر 178
- د) مرگ جاهلیت 178
- ه) حقیقت معرفت 179
- و) حدّ معرفت 180
- اشاره 183
- اشاره 184
- بحث اول: معنای ثقلین 187
- بحث دوم: صحت و تواتر 188
- بحث سوم: کیستی اهل بیت 188
- بحث چهارم: سنتی و عترتی 191
- ج) عصمت قرآن و عترت 192
- الف) بقای قرآن و عترت 192
- بحث پنجم: نکات حدیث 192
- ب) جامعیت در علم و معرفت 192
- ه) لزوم تمسک به قرآن و عترت 193
- د) هدایت مطلق در کتاب و عترت 193
- اشاره 195
- 4. حدیث سفینه 201
- 5. احادیث اضطرار به حجت 202
- اشاره 207
- الف. عصمت 209
- اشاره 209
- مفهوم شناسی 209
- دیدگاه شیعه 210
- منشأ عصمت 212
- مراتب عصمت 215
- انکار عصمت 216
- اشاره 218
- 1. برهان امتناع تسلسل 219
- اشاره 219
- بررسی اشکالات 220
- اشاره 227
- 3. حجیّت کلام امام 230
- 4. اعتماد مردم 230
- عصمت امام از منظر قرآن و روایات 231
- 1. آیه عهد 231
- 5. نقض غرض 231
- اشاره 236
- 3. همراهی با صادقین 240
- 5. حدیث ثقلین 241
- 6. مقام حجیت 242
- 7. مقام امامت 242
- اشاره 245
- راه تحقّق عصمت 246
- راز عصمت 247
- عصمت و اختیار 248
- اشاره 251
- اشاره 252
- محورهای اصلی علم امام 252
- علم امام از منظر قرآن 253
- دیدگاه زیدیه 254
- ضرورت علم امام و محدوده آن 254
- اشاره 254
- دیدگاه اهل سنت 255
- دیدگاه اسماعیلیه 255
- دیدگاه شیعه امامیه 256
- نوع و کیفیت علم امام 259
- اشاره 262
- گستره علوم اهل بیت 263
- اشاره 263
- منابع علوم امامان اهل بیت 267
- ازدیاد علم امام و ارادی بودن آن 270
- اشاره 272
- شیعه امامیه و افضلیت مطلق 273
- اشاره 273
- امامت مفضول قبیح است 274
- بررسی اشکالات 275
- قرآن و افضلیت امام 278
- اشاره 280
- اشاره 282
- ضرورت وجود مرجع دینی و علمی 282
- اهل سنت و نیازمندی به مرجعیت دینی 283
- دلایل قرآنی مرجعیت اهل بیت 284
- اشاره 294
- حدیث سفینه 295
- حدیث ثقلین 295
- اشاره 295
- حدیث امان 296
- ب. رهبری سیاسی جامعه 298
- اشاره 298
- 3. تکالیف اجتماعی 299
- اشاره 299
- دیدگاه امامیه 299
- 2. برقراری عدالت اجتماعی 299
- 1. حفظ نظام اجتماعی مسلمانان 299
- 4. اجرای حدود الهی 300
- دیدگاه اهل سنت 300
- اشاره 303
- اشاره 304
- انواع ولایت 305
- مراتب ولایت تکوینی 307
- اشاره 311
- الف) ولایت شرعی (در تشریع) 312
- اشاره 312
- ب) ولایت تشریعی 313
- ج) ولایت تکوینی 316
- تکیه گاه تصرف تکوینی 318
- اشاره 321
- انواع خلافت 322
- اشاره 322
- محدوده خلافت 323
- تذکّر 326
- سرّ خلافت 328
- شرایط خلیفه 329
- تعیین خلیفه 329
- استمرار خلافت 331
- اشاره 333
- دیدگاه امامیه (نص و انتصاب) 335
- دیدگاه اسماعیلیه 336
- دیدگاه زیدیه (نص و دعوت) 337
- اشاره 339
- 1. صفات امام 339
- استدلال شیعه امامیه بر لزوم نص در تعیین امام 339
- 2. سیره پیامبر 340
- 3. عدم مشروعیت روش انتخاب 342
- 4. امامت، خلافت از پیامبری 343
- 5. امامت، عهد الهی 343
- اشاره 346
- اشاره 347
- یک. شواهد تاریخی 348
- الف) عدم وجود نص 348
- اشاره 348
- سه. امامت و سایر فرایض 350
- اشاره 352
- اشاره 353
- یکم. وجود نصوص متعدد 353
- حدیث اول. حدیث منزلت 353
- اشاره 353
- حدیث دوم. حدیث دار 355
- حدیث چهارم. حدیث غدیر 356
- حدیث سوم. حدیث هدایت 356
- دوم. احتجاج به نصوص 361
- سوم. عدم امکان قیام علیه ابوبکر 363
- چهارم. امامت و سایر فرایض 364
- پنجم. قرائن و شواهد 364
- ب) رفتار صحابه 366
- ج) تعارض نصوص امامت 367
- الف) کتاب ها 376
- ب) مجلات 391
در امور دینی باید با آنها تکیه و استناد کرد همان کتاب و سنت و اجماع و قیاس است که در اصول فقه نیز مطرح است؛ و گویا آیه شریفه تأیید همان اصول است.(1)
مصداق اولوا الامر
اشاره
مفسران اهل سنت برای اولوا الامر مصادیق متعددی بیان کرده اند:
1. حاکمان و سلاطین
در بسیاری از کتاب های تفسیری اهل سنت، حاکمان و سلاطین به عنوان یکی از مصادیق اولی الامر مطرح شده و در کنار سایر مصادیق ذکر شده است.(2) این نظر با کلماتی منسوب به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تأیید شده است. به عنوان نمونه پیامبر فرمود: «من أطاعنی فقد أطاع اللّه، و من عصانی فقد عصی اللّه، و من یطع الأمیر فقد أطاعنی، و من یعص الأمیر فقد عصانی».
برخی از دانشمندان در تحلیل و نقد این دیدگاه گفته اند: منظور از اولی الامر، زمامداران جامعه هستند، هر کسی به هر شکلی زمامدار جامعه اسلامی شود، او «اولی الامر» خواهد شد و باید بدون قید و شرط اطاعت شود، حتّی اگر با زور و بدون خواست و اراده مردم حاکم گردد و فاسق ترین افراد باشد!
و لکن آیا هیچ عقل سلیمی این سخن را می پذیرد؟ مگر خداوند پیامبرش6 را برای اقامه قسط و برپایی عدل و داد نفرستاده است؟ پس چگونه شخصی ظالم می تواند جانشین پیامبر گردد و ریشه عدالت و قسط را بسوزاند؟ چنین تفسیری از اولوا الامر با
1- رازی، فخرالدین، مفاتیح الغیب، ج 10، ص112؛ نووی جاوی، محمد بن عمر، مراح لبید لکشف معنی القرآن المجید، ج 1، ص204.
2- طبری ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص94؛ رشیدالدین میبدی احمد بن ابی سعد، کشف الأسرار و عده الأبرار، ج 2، ص555؛ بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، ج 1، ص650؛ ثعالبی عبدالرحمن بن محمد، جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص255؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج 5، ص259؛ ابن کثیر دمشقی اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، ج 2، ص304؛ بغدادی، علاء الدین علی بن محمد، لباب التأویل فی معانی التنزیل، ج 1، ص392؛ آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج 3، ص63.