درسنامه کلیات امامت صفحه 259

انتخاب و بیعت مسلمانان می دانند- بر این عقیده اند که انتخاب مردم، جنبه طریقی دارد؛ یعنی چون شارع مقدس این کار را به مسلمانان واگذار کرده است، فردی که به عنوان امام انتخاب می شود، رهبر الهی و دینی مردم خواهد بود. در این صورت، این فرض که خداوند، با امکان راه جامع تر و کامل تر، راه ناقص تر را برگزیده است، مستلزم این است که فعل ناروایی را به خداوند نسبت دهیم؛ زیرا عدول از گزینه کامل به گزینه ناقص- با فرض امکان گزینه کامل- ناروا است.(1)

نوع و کیفیت علم امام

از نظر شیعه امامیه، امام باید دارای علم الهی(لدنّی) و باطنی باشد نه اکتسابی و ظاهری. بدین معنا که امام باید دارای معارف و حقایقی فراتر از اطلاعات مردم باشد که از طرف خداوند به او افاضه شده است. در آیات و روایات متعددی اشاره شده است که راهنما و راهبر مردم دارای علم الهی است که به برخی از آنها اشاره می کنیم.

«أَفَمَن یهَْدِی إِلی الْحَقّ ِ أَحَقُّ أَن یتَّبَعَ أَمَّن لَّا یهَِدِّی إِلَّا أَن یهُْدَی؛ آیا آن که به حق راه می نماید به متابعت سزاوارتر است یا آن که به حق راه نمی نماید و خود نیز نیازمند هدایت است؟».(2)

خداوند پس از آن که برخی انبیاء بزرگوار علیهم السلام را نام می برد می فرماید: «وَ جَعَلْنَاهُمْ أَئمَّهً یهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَ أَوْحَینَا إِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیرَْاتِ وَ إِقَامَ الصَّلَوهِ وَ إِیتَاءَ الزَّکوهِ وَ کاَنُواْ لَنَا عَابِدِین؛ و آنها را پیشوایانی ساختیم که به امر ما هدایت می کردند. و انجام دادن کارهای نیک و برپای داشتن نماز و دادن زکات را به آنها وحی کردیم و همه پرستنده ما بودند».(3)

«وَ لُوطًا ءَاتَینَهُ حُکمًا وَ عِلْمًا؛ و به لوط حکم و علم دادیم».(4)

امام رضا علیه السلام در رابطه با علم الهی امام می فرماید: «إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا اخْتَارَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِأُمُورِ عِبَادِهِ شَرَحَ صَدْرَهُ لِذَلِک وَ أَوْدَعَ قَلْبَهُ ینَابِیعَ الْحِکمَهِ وَ أَلْهَمَهُ الْعِلْمَ إِلْهَاماً فَلَمْ یعْی بَعْدَهُ بِجَوَابٍ وَ لَا

1- ربانی گلپایگانی، علی، امامت در بینش اسلامی، ص307.
2- یونس/35.
3- انبیاء/73.
4- انبیاء/74.