درسنامه کلیات امامت صفحه 267

جل می فرماید((فِیهِ تِبْیانُ کلِّ شَی ء(تبیانا لکل شی ء) ))؛ (1) بیان هر چیز در قرآن است.(2)

آیت الله جوادی آملی در ذیل فراز «و خزّان العلم» از زیارت جامعه کبیره می گوید:

ائمه علیهم السلام که کون جامع و دارای همه نشئات وجودی هستند در مرتبه نورانیّت و ولایت کلیّه، یعنی مرحله تامّ که حقیقت امامت آنها است به عنایت الهی مسلّط بر همه عوالم هستی هستند و چیزی از احاطه علمی آنان مخفی نیست.(3)

منابع علوم امامان اهل بیت

برای علومی که در اختیار ائمه علیهم السلام است منابع متعددی ذکر شده است:

1. وراثت از پیامبر؛ مردی از امام صادق علیه السلام مسأله ای پرسید، و حضرت جوابش داد. پس مرد گفت: به رأی شما اگر چنین و چنان باشد جوابش چیست؟ فرمود: خاموش باش، هر جوابی که من به تو می دهم از قول رسول خدا6 است، ما از خود رأیی نداریم.(4)

از عبداللَّه بن جندب روایت شده که حضرت رضا علیه السلام به او نوشت:

اما بعد، همانا محمد صلی الله علیه و آله و سلم امین خدا بود در میان خلقش و چون آن حضرت درگذشت، ما خانواده وارث او شدیم؛ پس ما هستیم امین خدا در زمین، علم بلاها و مردنها و نژاد عرب و تولد اسلام نزد ماست (یعنی نژاد صحیح و فاسد عرب را می شناسیم و از محل تولد اسلام که دل انسان است آگاهیم) و چون هر مردی را ببینیم می شناسیم که او حقیقتا مؤمن است یا منافق.... ما وارث پیغمبران اولوا العزم هستیم.... .(5)

2. کتب انبیاء گذشته؛ چون هشام بن حکم با بریه خدمت امام صادق علیه السلام آمد، به حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام برخوردند، هشام داستان بریه را برای آن حضرت نقل کرد، چون پایان یافت، حضرت ابوالحسن علیه السلام به بریه فرمود: ای بریه! علمت به کتاب دینت تا چه حد است؟ گفت: آن را می دانم. فرمود: تا چه حد اطمینان داری که معنیش را بدانی؟ گفت: آن را خوب می دانم و بسیار اطمینان دارم. سپس امام علیه السلام به خواندن انجیل شروع

1- نحل/89.
2- کافی، ج1، ص261، ح2.
3- جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقرّبان، ج1، ص176.
4- کافی، ج1، ص58، ح21.
5- کافی، ج1همان، ص223، ح1.