کتابخانه بالقرآن

درسنامه کلیات امامت صفحه 282

صفحه 282

الف. مرجعیت دینی و علمی

اشاره

مقصود از مرجعیت علمی و دینی این است که ائمه اهل البیت به جهت برخوردار بودن از مقام برتر علمی و دینی در جایگاه هدایت و راهنمایی مردم قرار داشته و همه مسلمانان به حکم وظیفه باید در اصول و فروع دین و سلوک اخلاقی به ایشان اقتدا کرده وظایف و مسؤولیت های خود را از آن عالمان و الگوهای تمام عیار فراگیرند.

ضرورت وجود مرجع دینی و علمی

از وظایف و مقام های بسیار والایی که خداوند به پیامبرانش عطا کرده است، تفسیر و تبیین و بیان فروع دین است؛ و چون امام در همه وظایف و مقام های پیامبر- جز اخذ وحی- جانشین پیامبر است، باید همانند او معارف دینی را از منبع خطاناپذیر در اختیار داشته و برای مردم بیان کند.

تأملی دوباره به ضرورت وجود امام در هر زمان، مرجعیت علمی و دینی او و جایگاه بلند این مقام را نشان می دهد. برای توضیح این مطلب مقدمه ای کوتاه لازم است.

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم علاوه بر اخذ و ابلاغ وحی، و نیز سرپرستی و حکومت اجتماعی، به امور دیگری اهتمام داشتند از جمله:

1. تفسیر قرآن و شرح مقاصد و اهداف، و نیز کشف رموز و اسرار آن؛(1)

2. تبیین احکام برای موضوعات جدید (مسایل مستحدثه)؛

3. پاسخ به سؤالات و دفع شبهات و شک ها در مورد معارف دین؛

4. حفظ دین و مراقبت از آن تا دچار تغییر و کم و زیادی نشود.

با رحلت پیامبر نسبت به این امور سه احتمال مطرح است:

الف) خدا و پیامبر این امور را رها کرده باشند؛

ب) امت اسلامی به درجه ای از بلوغ فکری رسیده بود که خودش می توانست این امور را مدیریت کند؛

1- «وَ أَنْزَلْنا إِلَیک الذِّکرَ لِتُبَینَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیهِمْ»؛( نحل/44). «کتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیک لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلی صِراطِ الْعَزیزِ الْحَمیدِ»؛( ابراهیم/1).