درسنامه کلیات امامت صفحه 283

ج) لازم است پیامبر جانشینی قرار دهد و نیازمندی های دینی و معرفتی مردم را نزد او به ودیعه بگذارد.

با رد احتمال اول و دوم با توجه با عقل و تاریخ، احتمال سوم ثابت می شود.(1)

مرحوم استاد شهید مطهری در ذیل حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه»(2) و رابطه آن با امامت به مفهوم مرجعیت دینی می گوید:

کسی که می خواهد دین داشته باشد، باید مرجع دینی خودش را بشناسد و بداند که دین را از کجا بگیرد. اینکه انسان دین داشته باشد ولی دینش را از مأخذی بگیرد که ضدّ آن است، عین جاهلیت است.آن کسی که امامت را در حد ولایت معنوی می برد، می گوید این حدیث می خواهد بگوید که اگر انسان مورد توجه یک ولی کامل نباشد، مانند این است که در جاهلیت مرده است.(3)

اهل سنت و نیازمندی به مرجعیت دینی

احتیاج مردم به معارف و احکام جدید، حقیقتی بود که اهل سنت را بر آن داشت تا به روی آوردن به قیاس و استحسان از یک سو، و اجتهاد صحابه از سوی دیگر، معتقد شود.

پیامد اجتهاد صحابه، قائل شدن به مرجعیت برای تمام صحابه است. پشتوانه این نظر؛ حدیثی از پیامبر است که فرمود: «همه اصحاب من مانند ستارگانند؛ به هر کدام اقتدا کنید، هدایت می شوید».(4)

این نظریه، خود بیانگر نظریه تصویب نیز می باشد. آنگاه که همه صحابه، مجتهد و دارای شأن مرجعیت باشند، باید همه نظرات و اعمال این مراجع نیز مورد قبول حق تعالی و از احکام حقّه الهی باشد.

پذیرش بی چون و چرای نظر صحابه اقتضای صحت آن را دارد تا بتوان به آن اعتماد

1- سبحانی، جعفر، الإلهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، ج 4، ص26.
2- این حدیث در مباحث قبل منبع یابی و تبیین شد.
3- شهید مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 4، ص852.
4- ابن اثیر، جامع الاصول، ج8 ،ص556، ش6369.