درسنامه کلیات امامت صفحه 284

کرد. از این رو، بحث عدالت صحابه مطرح شد.

دلایل قرآنی مرجعیت اهل بیت

مرجعیت دینی و علمی اهل بیت از آیات و روایات متعددی قابل بررسی و اثبات است. برخی آیاتی که در این زمینه مطرح شده است عبارت است از:

1. آیه اولوا الامر: «یَاأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ أَطِیعُواْ اللَّهَ وَ أَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلی الْأَمْرِ مِنکم».(1)

پیرامون این آیه مباحث متعددی در گذشته بیان شد. در اینجا فقط اشاره می کنیم:

الف) اطاعت از ولیّ امر به صورت مطلق و عطف آن بر پیامبر و بر خداوند، نشانه آن است که او مرجع اصلی و حقیقی در امر دین است. روشن است که اطاعت از خدا یعنی اطاعت از فرامین او که در قالب شریعت ارائه شده است، و نیز اطاعت از رسول نیز علاوه بر اطاعت در مسایل حکومتی و اجرایی، اطاعت از مسایل دینی و معرفتی را نیز شامل است. عطف بر خدا و رسول به عنوان دو مرجع دینی نشانه آن است که ولیّ امر نیز در طول آن دو، مرجع دینی می باشد.

ب) مصداق اولوا الامر، با توجه به محتوای آیه، صحابه و عملکردشان در صدر اسلام به گواهی تاریخ، و نیز روایات متعدد کسانی جز اهل بیت نیستند.

جابر بن یزید جعفی می گوید:

سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِی یقُولُ: لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی نَبِیهِ مُحَمَّدٍ6: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکمْ»، قُلْتُ: یا رَسُولَ اللَّهِ! عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ، فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِینَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِک؟ فَقَالَ: هُمْ خُلَفَائِی یا جَابِرُ وَ أَئِمَّهُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِی أَوَّلُهُمْ عَلِی بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَینُ ثُمَّ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِی الْمَعْرُوفُ فِی التَّوْرَاهِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِکهُ یا جَابِرُ فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِی بْنُ مُوسَی ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِی ثُمَّ عَلِی بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِی ثُمَّ سَمِیی وَ