درسنامه کلیات امامت صفحه 29

اشاره می کند.(1)

این واژه و مشتقات آن 231 مرتبه به کار رفته است که برخی از آنها قطعاً به معنای سرپرستی امور استعمال شده است؛ مانند «اللَّهُ وَلِی الَّذینَ آمَنُوا...».(2) در واقعه غدیر پیامبر گرامی اسلام امام علی علیه السلام را با این واژه به مردم معرفی کرد و فرمود: «من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه».

مرحوم علامه طباطبایی در این زمینه می فرماید:

اگر ولایت را که قرب مخصوصی است در امور معنوی فرض کنیم لازمه اش این است که برای ولی قربی باشد که برای غیر او نیست مگر به واسطه او، پس هر چه از شئون زندگی مولی ّعلیه که قابل این هست که به دیگری واگذار شود تنها ولی می تواند آن را عهده دار شده و جای او را بگیرد. مانند ولی میت که او نیز همینطور است، یعنی همانطوری که میت قبل از مرگش می توانست به ملاک مالکیت انواع تصرفات را در اموال خود بکند، ولی او در حال مرگ او می تواند به ملاک وراثت آن تصرفات را بکند، و همچنین ولی صغیر با ولایتی که دارد می تواند در شؤون مالی صغیر اعمال تدبیر بکند....پس آنچه از معانی ولایت در موارد استعمالش به دست می آید این است که ولایت عبارت است از یک نحوه قربی که باعث و مجوز نوع خاصی از تصرف و مالکیت تدبیر می شود.(3)

وصیّ و وصایت

ابن فارس معنای اصلی این واژه را «وصل» کردن می داند.(4) فیّومی نیز همین معنا را گفته است.(5) ابن منظور معنای «عهد» را برای این واژه آورده است.(6) راغب در معنای آن

1- فیومی، مصباح المنیر، ص672.
2- بقره/ 257. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج2، ص284.
3- المیزان، ج6، ص14.
4- «وصی: أصل یدلّ علی وصل شی ء بشی ء. و وصیت الشی ء: وصلته»؛ (ابن فارس، مقاییس اللغه، ذیل واژه).
5- «وَصَیتُ: الشَّی ءَ بِالشَّی ءِ (أَصِیهِ) مِنْ بَابِ وَعَد وَصَلْتُه»؛ (فیومی، مصباح المنیر، ج2، ص662).
6- «وصی: أَوْصی الرجلَ و وَصَّاه: عَهِدَ إِلیه»؛ (ابن منظور، لسان العرب، ج15، ص394).