درسنامه کلیات امامت صفحه 331

استمرار خلافت

بحث مهم دیگری که در مسئله خلافت مورد توجّه است استمرار وجود خلیفه تا آخر عمر دنیاست. بدین معنا که تا هر زمان که عالم هستی و مراتب طولی عالم وجود برقرار است، چون مخلوقات به کسب فیض از پروردگار محتاجند و خود نمی توانند به صورت مستقیم از ذات اقدس الهی، فیض دریافت کنند (به علت قصور و ضعف وجودی، و به جهت آنکه نظام عالم چنین قرار داده شده)، لذا باید خلیفه خدا باشد تا از طریق او عنایات حضرت حق شامل خلایق گردد.

و از طرف دیگر، تا زمانی که جامعه انسانی هست نیاز به خلیفه الهی نیز هست و لذا باید همیشه از طرف خداوند خلیفه ای در زمین و در میان مردم وجود داشته باشد.

استمرار خلافت علاوه بر این که از نظرگاه عقل قابل تبیین است از جهت نقل نیز قابل اثبات می باشد. از جمله دلایل نقلی آیه شریفه «وَ إِذْ قَالَ رَبُّک لِلْمَلَئکهِ إِنی ِ جَاعِلٌ فی الْأَرْضِ خَلِیفَه»(1) می باشد که اسمیّه بودن و استفاده از نوع جمله مشبهه به فعل «إِنی ِ جَاعِلٌ فی الْأَرْضِ خَلِیفَه» دلالت بر استمرار دارد.