درسنامه کلیات امامت صفحه 343

و نفوذ حکم او در امور مردم می شود؛پاسخ می دهیم: آنکه ولایت انفاذ دارد قاضی است و شهادت انفاذ حکم نیست، همچنین اعتبار شهادت شاهد به نص شرعی است، در حالی که اعتبار رأی مردم مستند شرعی ندارد؛ به علاوه مردمی که حق انتخاب قاضی ندارند، چگونه حق انتخاب امام که بالاتر از او است را دارند.(1)

4. امامت، خلافت از پیامبری

در باور مسلمانان امام و پیشوای امت اسلامی، جانشین پیامبر است نه وکیل مردم؛ لذا در تعریف امامت، از واژگان خلافت و نیابت از جانب پیامبر استفاده کرده اند (نه واژه وکالت). تحقق عنوان خلافت و نیابت از پیامبر منوط به این است که امام از جانب پیامبر تعیین شود، نه از جانب مردم؛ زیرا اگر مردم امام را انتخاب کنند، عنوان خلافت و نیابت از پیامبر بر او مترتب نخواهد شد.(2)

نقد: انتخاب مردم نشانه خواست و رضایت پیامبر است؛ در نتیجه، امامی را که مردم انتخاب می کنند، جانشین پیامبر است و باید از او تبعیت کرد.(3) زیرا انتخاب مردم، بر اساس تکلیفی است که از طرف شرع به عهده آنها گذاشته شده است.

پاسخ: این ادعا زمانی قابل پذیرش است که این تکلیف (انتخاب امام) مستند شرعی داشته باشد.(4)

5. امامت، عهد الهی

از قرآن کریم استفاده می شود که امامت عهد الهی بوده و جاعل آن فقط خداوند است. در قرآن کریم آمده است: «وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُک لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیتی قالَ لا ینالُ عَهْدِی الظَّالِمین؛ و چون ابراهیم را پروردگارش با کلماتی بیازمود، و وی آن همه را به انجام رسانید، [خدا به او] فرمود: «من تو را پیشوای مردم قرار دادم.»

1- محقق حلی، المسلک فی اصول الدین، ص211؛ گوهر مراد، 480.
2- گوهر مراد، ص482.
3- شرح المواقف، ج8، ص351؛ شرح المقاصد، ج5 ص256.
4- گوهر مراد، ص482.