درسنامه کلیات امامت صفحه 367

امر خلافت بی تفاوت بودند؟ و یا مسئله برای آنان در ابتدا روشن بود و مشکلی در مورد خلیفه پیامبر نداشتند؟

2. پذیرش ابتدایی و با رغبت حکم و نتیجه سقیفه از طرف سایر صحابه و عدم مخالفت آنان با محصول سقیفه، نه تنها دلیلی ندارد، بلکه بنابر شواهد تاریخی، عده ای از صحابه اعتراض کرده و بر ضدّ این حکم سخن گفتند و نصوص خلافت امام علی علیه السلام را بازگو کردند. این اعتراض ها علنی و در جمع مسلمانان و در مسجد النبی واقع شد.

در تاریخ ثبت شده است که برخی صحابه از جمله عباس عموی پیامبر، زبیر بن عوام، سعد بن عباده، امام علی بن ابی طالب، و بنی هاشم در ابتدا بیعت نکردند. سعد بن عباده که تا پایان عمر بیعت نکرد. امام علی علیه السلام و بنی هاشم نیز تا رحلت حضرت زهرا علیها السلام (برخی از مورخان اهل سنت تاریخ رحلت ایشان را شش ماه پس از رحلت پیامبر ذکر کرده اند) با ابوبکر بیعت نکردند.(1)

3. سکوت و عدم مخالفت با یک جریان لزوماً به معنای قبول آن نیست، بلکه می تواند به علت مصلحتی بالاتر و مهم تر باشد. کما اینکه امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام حفظ اسلام و رعایت مصلحت مسلمین را سزاورتر از مقابله و ستیز برای گرفتن حق خود، دیدند.

امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام فرمود:

لَقَدْ عَلِمْتُمْ أَنِّی أَحَقُّ النَّاسِ بِهَا مِنْ غَیرِی وَ وَ اللَّهِ لَأُسْلِمَنَّ مَا سَلِمَتْ أُمُورُ الْمُسْلِمِینَ وَ لَمْ یکنْ فِیهَا جَوْرٌ إِلَّا عَلَی خَاصَّهً الْتِمَاساً لِأَجْرِ ذَلِک وَ فَضْلِهِ وَ زُهْداً فِیمَا تَنَافَسْتُمُوهُ مِنْ زُخْرُفِهِ وَ زِبْرِجِه؛ همانا می دانید که سزاوارتر از دیگران به خلافت من هستم. سوگند به خدا! به آنچه انجام داده اید گردن می نهم، تا هنگامی که اوضاع مسلمین رو براه باشد، و از هم نپاشد، و جز من به دیگری ستم نشود، و پاداش این گذشت و سکوت و فضیلت را از خدا انتظار دارم.(2)

ج) تعارض نصوص امامت

برخی از متکلمان اهل سنت بر تعارض نصوص امامت امام علی علیه السلام (به گمان شیعه) با