درسنامه کلیات امامت صفحه 56

کند. از سوی دیگر همه جا این هدایت را مقید به امر کرده و با این قید فهمانده که امامت به معنای مطلق هدایت نیست، بلکه هدایتی است که با امر خدا صورت می گیرد و این امر هم همان است که در یکجا درباره اش فرموده: «إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَیا أَن یقُولَ لَهُ کن فَیکونُ* فَسُبْحَانَ الَّذِی بِیدِهِ مَلَکوتُ کلُ ِّ شی ْء»(1) و نیز فرموده: «وَ مَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَهٌ کلََمْحِ بِالْبَصَر».(2) امام هدایت کننده ای است که با امری ملکوتی که در اختیار دارد هدایت می کند، پس امامت از نظر باطن یک نحوه ولایتی است که امام در اعمال مردم دارد، و هدایتش چون هدایت انبیاء و رسولان و مؤمنین صرف راهنمائی از طریق نصیحت و موعظه حسنه و بالاخره صرف آدرس دادن نیست، بلکه هدایت امام دست خلق گرفتن و به راه حق رساندن است.(3)

لزوم امتثال تکالیف

هدف اصلی خداوند از تشریع دین، اطاعت و پیروی از آن است. قرآن کریم هبوط انسان به دنیا را همراه با هدایت الهی و امتثال آن بیان کرده و چگونگی سرانجام آدمی را با نوع برخورد او با دستورات خداوند مرتبط دانسته است «فرمودیم: «جملگی از آن فرود آیید. پس اگر از جانب من شما را هدایتی رسد، آنان که هدایتم را پیروی کنند بر ایشان بیمی نیست و غمگین نخواهند شد. * و [لی] کسانی که کفر ورزیدند و نشانه های ما را دروغ انگاشتند، آنانند که اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود».(4)

آیاتی از قرآن شامل تکالیف الهی و وجوب عمل به آنها است.(5) از نظر قرآن ایمان و عمل صالح، هر دو باعث نجات انسان است.(6) در آیات متعددی از قرآن، از قیامت سخن به

1- یس/82-83.
2- قمر/50.
3- علامه طباطبایی، المیزان، ج1، ص272.
4- «قُلْنَا اهْبِطُواْ مِنهَْا جَمِیعًا فَإِمَّا یأْتِینَّکم مِّنی ِ هُدًی فَمَن تَبِعَ هُدَای فَلَا خَوْفٌ عَلَیهِْمْ وَ لَا هُمْ یحَْزَنُونَ * وَ الَّذِینَ کفَرُواْ وَ کذَّبُواْ بَِایاتِنَا أُوْلَئک أَصحَْابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُون»؛ (بقره/38-39).
5- «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا کتِبَ عَلَیکمُ الصِّیامُ کما کتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکمْ لَعَلَّکمْ تَتَّقُونَ»؛ (بقره/183).
6- «إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ الَّذِینَ هَادُواْ وَ النَّصَرَی وَ الصَّابِئِینَ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْیوْمِ الاَْخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَ لَا خَوْفٌ عَلَیهِْمْ وَ لَا هُمْ یحَْزَنُونَ»؛ (بقره/62).