درسنامه کلیات امامت صفحه 66

تبیین قاعده لطف و اثبات امامت

اشاره

متکلّمان امامیه، بر این عقیده اند که امامت، از مصادیق لطف خداوند است، و چون لطف، به مقتضای حکمت الهی، واجب است، امامت نیز واجب است و خداوند باید امامی را برای مردم قرار دهد.

مرحوم شیخ مفید برای اثبات امامت بر مبنای حکمت و قاعده لطف، نیاز جامعه به سرپرست عادل را یادآور شده است:

فمن ذلک وجوب وجود إمام فی کل زمان. لما یجب من اللطف للعباد و حسن التدبیر لهم و الاستصلاح لحصول العلم بأن الخلق یکونون أبدا عند وجود الرئیس العادل أکثر صلاحا منهم و أقل فسادا عند الانتشار و عدم السلطان.(1)

ایشان وجود امام و حُسن تدبیر او را برای صلاح جامعه و جلوگیری از فساد مطرح می کند. نیز در جایی دیگر با اشاره به تعریف امام، امامت را لطف دانسته که حکمت الهی اقتضای وجوب آن را دارد.(2)

پس از مرحوم مفید، مرحوم سید مرتضی (م436) با پیمودن راه استاد، به تحلیل و بررسی بیشتری پیرامون قاعده لطف پرداخته و لزوم امامت را از باب نیاز جامعه به حاکم دینی تبیین کرد. وی در کتاب «الشافی فی الامامه» به شکل گسترده به بحث پیرامون امامت پرداخت و لطف در امامت را لطف در دین بیان کرد.(3) سپس در کتاب دیگرشان،

1- شیخ مفید، المسائل الجارودیه، ص44.
2- همو، النکت الاعتقادیه، ص39.
3- سید مرتضی، الشافی فی الامامه، ج1، ص47.