درسنامه کلیات امامت صفحه 71

نقشی مؤثّر و تعیین کننده در گسترش خیر و صلاح دارد، چنان که نبود چنین پیشوایی، زمینه ساز گسترش فساد و تباهی در جوامع بشری خواهد بود. ابوالصلاح حلبی در «تقریب المعارف»، سدیدالدین حمّصی در «المُنقذ من التقلید»، علاّمه حلّی در «کشف المراد» و فاضل مقداد در «ارشاد الطالبین»، چنین روشی را برگزیده اند.

تکمله

برای تحلیل کامل تر قاعده لطف و ضرورت وجود امام بر پایه آن مناسب است برخی آیات الهی را مرور کنیم.

به تصریح قرآن کریم خداوند آسمان و زمین را برای انسان خلق کرد؛(1) و هدف از خلقت انسان را عبادت و عبودیت قرار داد.(2) انسان برای حرکت صحیح در این راه و نیل به کمال لایق خویش، به علت نارسایی و نقصان دانش (چه دانش عقلی و چه معرفت های حسی) نیاز به وحی و راهنمایی الهی داشت. لذا خداوند انبیای بزرگوار را برگزید و برای هدایت مبعوث نمود تا با ابلاغ وحی الهی و تزکیه نفوس و تعلیم حکمت، راه و رسم صحیح زندگی را به مردم بیاموزند.(3)

پیامبران دستورات و تکالیف الهی را در چارچوب شریعت در اختیار مردم گذاشتند. آنان در قالب ارائه طریق، مردم را در مسیر دین هدایت و راهنمایی کردند. ایشان همچنین در قالب ایصال به مطلوب (رساندن مردم به مقصود) سعی در پیاده کردن احکام الهی در زندگی مردم داشتند و در این زمینه سختی های فراوانی را تحمل کردند. مقام امامت که علاوه بر نبوت و رسالت مطرح شده است گویای این مرحله از فعالیت حجت های الهی است.(4)

1- «هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکم مَّا فی الْأَرْضِ جَمِیعًا»، و لقمان/20؛ «أَ لَمْ تَرَوْاْ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکم مَّا فی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فی الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیکمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَهً وَ بَاطِنَه»؛ (بقره/29).
2- «وَ مَا خَلَقْت الجِْنَّ وَ الانس إِلا لِیعْبُدُونِ»؛ (ذاریات/56).
3- «هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الْأُمِّیینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یتْلُوا عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَ یزَکیهِمْ وَ یعَلِّمُهُمُ الْکتابَ وَ الْحِکمَهَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبین»؛ (جمعه/2).
4- «وَ جَعَلْنَاهُمْ أَئمَّهً یهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَ أَوْحَینَا إِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیرَْاتِ وَ إِقَامَ الصَّلَوهِ وَ إِیتَاءَ الزَّکوهِ وَ کاَنُواْ لَنَا عَابِدِین»؛ (انبیاء/73).