درسنامه کلیات امامت صفحه 92

مردم واجب نمی کرد. همچنین اگر بر مفسده ای مشتمل بود هر آینه خداوند از برقرار کردن امام نهی می کرد؛ در حالی که این مطلب باطل است.(1)

برای اثبات وجوب امامت و رد شبهه احتمال مفاسد، اینگونه نیز می توان استدلال کرد: مصلحت امامت یا هیچ مفسده ای ندارد و یا مصلحت آن رجحان دارد. بنابر تقدیر اول، وجود امامت واجب است. بنابر تقدیر دوم نیز، امامت لازم است، زیرا ترک مصلحت دارای رجحان به خاطر مفسده مرجوح، ناصواب و باطل است.(2)

هفت. قاعده لطف و غیبت امام

الف) امامیه، به غیبت امام اعتقاد دارد و وجه غیبت را این می داند که مکلَّفان به وظایف خود نسبت به امام که اطاعت و انقیاد از او و نصرت و یاری دادن او است عمل نکردند، بلکه در صدد قتل وی برآمدند. از طرفی، لطف بودن امام، مشروط به این است که امام در میان مردم حضور داشته و دسترسی به او امکان پذیر باشد. بنابراین، در عصر غیبت، لطف بودن امام در حقِّ مکلّفان، تحقّق نخواهد پذیرفت.(3)

ب) به علاوه، یک انسان به همان اندازه که از حاکم مخفی بدون اثر در شهر، هراس داشته و از پلیدی دوری می کند، همچنین از حاکمی که هر لحظه ممکن است به شهر وارد شود نیز، بیمناک بوده و از زشتی ها فاصله می گیرد. یعنی اثر خوف از مترقب الظهور با خوف از مترقب الوجود یکی است.(4)

ج) همچنین اینکه شما وجود بدون تصرف امام را لطف می گویید مورد قبول نیست.(5)

1- علامه حلی، الألفین، ص24.
2- علامه حلی، معارج الفهم فی شرح النظم، ص478.
3- قاضی عبدالجبار، المغنی فی أبواب التوحید و العدل، ج 20، ص58؛ رازی، فخر الدین، الأربعین فی أصول الدین، ج 2، ص260؛ سمیح دغیم، مصطلحات الإمام الفخر الرازی، ص810؛ آمدی، سیف الدین، أبکار الأفکار فی أصول الدین، ج 5، ص131؛ تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، ج 5، ص240؛ ایجی، میر سید شریف، شرح المواقف، ج 8، ص349؛ قوشجی، شرح تجرید العقاید، ص367؛ أحمد بن عبد الحلیم بن تیمیه، منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه و القدریه، ج1، ص45.
4- تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، ج 5، ص2 42.همچنین ر.ک: قوشجی، شرح تجرید العقاید، ص367.
5- همان.