امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 106

لاهیجی(1) (متوفی 1072)، ملاصالح مازندرانی(2) (متوفی 1080)، صاحب حدائق(3) (متوفی 1186)، ملا محمدمهدی نراقی(4) (متوفی 1209)، صاحب جواهر(5) (متوفی 1266)، شیخ مرتضی انصاری(6) (متوفی 1281) و حکیم سبزواری(7) (متوفی 1289) اشاره کرد.

همچنین برخی از اندیشه وران معاصر امامیه، نظر فوق را برگزیده اند که به عنوان مثال، می توان از محمدحسن مظفر،(8) محمدرضا مظفر،(9) آیی اللّه خویی(10) و آیی اللّه مرعشی(11) نام برد.

البته چنان که گذشت، نظریه فوق، اختصاص به شیعه امامیه ندارد، بلکه این دیدگاه در میان عالمان اهل سنت نیز نظر عدّه ای را به خود جلب کرده است؛ قاضی بیضاوی(12) و علامه اسروشنی(13) از جمله کسانی اند که امامت را جزو اصول شمرده اند.

ادلّه دیدگاه دوم

اشاره

دلایلی که در این باب اقامه شده است، به چهار دسته «آیات»، «روایات»، «اجماع» و «ضرورت» قابل تقسیم است:

1- . عبدالرزاق لاهیجی، گوهر مراد، ص467.
2- . ملاصالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج2، ص15.
3- . یوسف بحرانی، الحدائق الناضره، ج5، ص175.
4- . محمدمهدی نراقی، انیس الموحدین، ص137.
5- . محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، ج6، ص56.
6- . شیخ انصاری، کتاب الطهاری، ج2، ص352.
7- . ملاهادی سبزواری، رسائل حکیم سبزواری، ص277
8- . محمدحسن مظفر، دلائل الصدق، ج2، ص10.
9- . محمدرضا مظفر، عقائد الامامیّی، ص65.
10- . سیدابوالقاسم خویی، التنقیح فی شرح عروی الوثقی، ج2، ص84.
11- . تستری، احقاق الحق، ج2، ص494.
12- . قاضی بیضاوی، المنهاج، به نقل از احقاق الحق، ج2، ص307.
13- . ابوالفتوح الاسروشنی، فصول الاسروشنی به نقل از احقاق الحق.