امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 220

به هر کیفیتی که بخواهد تصرف نماید.(1)

علامه شعرانی فرموده است: وال به معنای سرپرست، پشتیبان، یاریگر، ایستادگی کننده، اداره کننده امر، چاره ساز، برعهده گیرنده کار و در دست گیرنده اختیار است.(2)

از کتب تفاسیر، این گونه استفاده می گردد که والی امر مطلق، خداوند است و هیچ فردی قدرت دفع عذاب و عقابی را که او اراده نماید، ندارد؛ زیرا او والی امر و غالب بر همه چیز است.(3)

6. «اولی» در قرآن

«اولی» اسم تفضیل به معنای نزدیکتر، سزاوارتر و در قرب و نزدیک بودن معنوی استعمال می شود. گفته می شود: «هو أولی الناس بک»؛ یعنی: او از حیث رتبت و منزلت، به تو نزدیکتر و اختصاصش بیشتر است.(4)

این کلمه در قرآن، یازده بار به کار رفته و به دو معنی آمده است:

1. تهدید و وعید: ﴿فَأَوْلَی لَهُمْ﴾،(5) ﴿أَوْلَی لَک فَأَوْلَی، ثُمَّ أَوْلَی لَک فَأَوْلَی﴾.(6)

2. اولی، احق و اقرب: ﴿النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ﴾،(7) ﴿إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ﴾،(8) ﴿وَأُوْلُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَی بِبَعْضٍ﴾(9) و... .(10)

1- . فخر رازی، لوامع البینات، ص334؛ محمدباقر محقق، اسماء و صفات الهی، ج2، ص1474.
2- . شعرانی، نثر طوبی، ج2، ص581.
3- . شیخ طوسی، التبیان، ج6، ص228؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج9، ص23؛ علامه طباطبایی، المیزان، ج11، ص311-312.
4- . شعرانی، نثر طوبی، ج2، ص582.
5- . محمد/ 20.
6- . قیامت/ 34- 35.
7- . احزاب/ 6.
8- . آل عمران/ 68.
9- . احزاب/ 6.
10- . دامغانی، الوجوه و النظائر، ص25- 26؛ طریحی، غریب القرآن، ص78- 79؛ ابن قتیبه، تأویل مشکل القرآن، ص352.