امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 231

آنها اعمالشان را زینت داد، پس شیطان، امروز، ولی آنان است وبرای آنها عذاب دردناکی است.

﴿إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیَاطِینَ أَوْلِیَاء لِلَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ﴾؛(1) یعنی: به درستی که ما شیطان را برای کسانی که ایمان نمی آورند، ولی قرار داده ایم.

﴿فَقَاتِلُواْ أَوْلِیَاء الشَّیْطَانِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطَانِ کَانَ ضَعِیفاً﴾؛(2) یعنی: با اولیا و دوستان شیطان مبارزه کنید و آنان را بکشید. به درستی که کید شیطان، ضعیف است.

دسته چهارم: آیاتی است که سرنوشت ونتیجه پیروی پیروان ولایت منفی را تبیین می کند.

اوّلاً، انسان با پذیرش ولایت غیرخدا؛ یعنی طاغوتها و کفار، در صف آنها قرار می گیرد و جزء آنها می گردد: ﴿بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ﴾.(3)

ثانیا، تابعان ولایت طاغوت، فکر می کنند که با تبعیت از والیان این نوع از ولایت، دارای عزّت می گردند، لکن سخت در گمراهی هستند: ﴿الَّذِینَ یَتَّخِذُونَ الْکَافِرِینَ أَوْلِیَاء مِن دُونِ الْمُؤْمِنِینَ أَیَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّی فَإِنَّ العِزَّی لِلّهِ جَمِیعاً﴾(4)

ثالثا، مَثَل کسانی که غیر خداوند را به عنوان ولی انتخاب کرده اند، مثل کسانی است که به تار عنکبوت متمسک شده باشند: ﴿مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاء کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتاً وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنکَبُوتِ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ﴾.(5)

در این آیه شریفه، حال کسانی که غیر خدا را به عنوان ولی اتخاذ کرده اند، به حال کسانی تشبیه شده است که به تار عنکبوت تمسّک کنند، نه به خود عنکبوت؛ زیرا اگر مشبه به، خود عنکبوت بود، معنی این می شد که همان طور که عنکبوت از خانه اش بهره می برد، اگر کسی هم ولی دیگری غیر از خدا داشته باشد، برای او نافع

1- . اعراف/ 27.
2- . نساء/ 76.
3- . مائده/ 51؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج12، ص16.
4- . نساء/ 139.
5- . العنکبوت/ 41.