امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 296

بیشتر، چنان با هم متصل باشد که هیچ چیز دیگری در میان آنها نباشد، ماده «ولی» استعمال می شود.(1)

3. ازهری در تهذیب اللّغی می گوید: «ولی» به معنای تابع، محب و ولی یتیم به کار می رود.(2)

4. فخرالدین طریحی می گوید: «ولی» به معنای نزدیک و قرب است.(3)

5. فیّومی در المصباح المنیر می گوید: «ولایت» به فتح و کسر، به معنای نصرت است. «مولی» به معنای ناصِر، آزادکننده، آزاد شده و حلیف (هم پیمان)، استعمال می شود.(4)

6. ابن منظور در لسان العرب می گوید: «ولی» از اسماء خداوند است و به معنای ناصر به کار می رود امّا بعضی گفته اند به معنای «تدبیر امور عالم و خلایق» است. بعد می گوید: ولی یتیم، کسی است که سرپرستی کار او را به عهده گیرد.(5)

7. زبیدی در تاج العروس(6) و نوری طبرسی در کفایی الموحدین(7) می گویند: برای «ولی» معانی زیادی است؛ از جمله: محبّ، نصیر، صدیق و کسی که تصرف در امور می کند. طبرسی اضافه می کند که «ولی» به عنوان اشتراک لفظی، در این معانی به کار می رود. استعمال «ولی» در هر یک از معانی مذکور، احتیاج به قرینه دارد، امّا در آیه مورد بحث، به معنای اخیر (تصرّف در امور یا اولی در تصرف) به کار رفته است؛ زیرا قراین زیادی برای این معنی هست.

8. فیروزآبادی در القاموس المحیط می گوید: «الولی» (اسم مصدر) به معنای محبّ،

1- . راغب اصفهانی، المفردات، ص533.
2- . ازهری، تهذیب اللّغی، ج15، ص447.
3- . طریحی، مجمع البحرین، ج1، ص455.
4- . فیومی مقری، المصباح المنیر، ص672.
5- . ابن منظور، لسان العرب، ج15، ص406-407.
6- . زبیدی، تاج العروس، ج10، ص398- 399.
7- . نوری طبرسی، کفایی الموحّدین، ج2، ص267.