امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 300

3. «زکای»

برای «زکای» نیز معانی متعددی ذکر شده است:

1. جوهری در صحاح اللّغی(1) می گوید: زکات به معنای «صدقه» است «تزکّی أی تصدّق».

2. ابن فارس در مقاییس اللّغی،(2) شیخ احمد رضا در معجم متن اللّغی(3) و ابن اثیر در النهایی(4) می گویند: زکات به معنای «زیادت» و «پاکی» است «الطهاری و النمو». ابن اثیر، مدح و برکت را نیز اضافه می کند. در قرآن هم به معنای طهارت به کار رفته است؛ مانند: ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا﴾.(5)

3. خلیل در کتاب العین(6) و ابن منظور در لسان العرب(7) می گویند: زکات همان زکات مال است و زکات مال، «پاک کردن مال» است. خلیل اضافه می کند و می گوید: زکات به معنای صلاح هم هست.

4. راغب اصفهانی در المفردات،(8) ابن درید در جمهری اللّغی،(9) فیّومی در المصباح المنیر،(10) فیروزآبادی در القاموس المحیط(11) و جصّاص در احکام القرآن(12) می گویند: زکات به معنای «نما و زیادی» است که با مطلق انفاق در راه خدا می سازد.

1- . جوهری، الصحاح، ج1، ص540.
2- . ابن فارس، مقاییس اللغی، ج3، ص17.
3- . احمد رضا، معجم متن اللغی، ج3، ص47.
4- . ابن اثیر، النهایی فی غریب الحدیث، ج2، ص307.
5- . شمس/ 9.
6- . فراهیدی، کتاب العین، ج5، ص394.
7- . ابن منظور، لسان العرب، ج15، ص358.
8- . راغب اصفهانی، المفردات، ص115.
9- . ابن درید، جمهری اللّغی، ج2، ص824.
10- . فیومی مقری، المصباح المنیر، ص254.
11- . فیروزآبادی، القاموس المحیط، ص1163.
12- . ابوبکر احمد بن علی رازی جصّاص، احکام القرآن، ج3، ص456.