امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 306

رکوع به فقیر صدقه نداده است تا آیه مزبور در حق او نازل شود.

ثانیا، روایتی که از عکرمه نقل شده است، از حیث سند، قابل اعتماد نیست و ضعیف است. به همین لحاظ، اکثر مفسّران عامه، آن را نقل نکرده اند.

ثالثا، روایات متعددی از خاصه و عامه نقل شده که آیه مذکور در حق علی علیه السلام نازل شده است. بر فرض صحت سند روایت عکرمه، رجحان با روایات مقابل است؛ زیرا آن روایات، اگر متواتر نباشد، مستفیض و مشهور است.

رابعا، خود ابوبکر و امثال او اعتراف کرده اند که این آیه در حق او نازل نشده، بلکه درباره علی علیه السلام نازل شده است؛ از جمله در موردی که علی علیه السلام با ابوبکر مناظره می فرمود، حضرت به ابوبکر فرمود: «تو را به خدا قسم، آیا ولایتی که در آیه «زکات خاتم» و در کنار نبی اکرم صلی الله علیه و آله ذکر شده، در مورد توست؟» ابوبکر پاسخ داد: «خیر درباره توست».(1) همچنین در روز شورا فرمود: «آیا کسی غیر از من در میان شما وجود دارد که در رکوع نماز، صدقه داده باشد و آیه «انّما ولیّکم اللّه...» در حق او نازل شده باشد؟» در پاسخ گفتند: «خیر».(2)

3. ادلّه دیدگاه سوم

صاحبان این دیدگاه، سه مدعا دارند:

1. مراد آیه مزبور، شخص خاصی است.

2. آن شخص، علی علیه السلام است.

3. آیه مذکور، ولایت و امامت بلافصل علی علیه السلام را اثبات می کند.

دلیل مدعای اوّل: از مضمون آیه استفاده می شود که مراد، شخص خاصی است؛ زیرا آیه شریفه می فرماید: «تنها ولی شما، خدا و فرستاده اش و آنان که ایمان آورده اند، هستند؛ همان ایمان آورندگانی که اقامه نماز می کنند و در حال رکوع،