امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 329

فصل اول: امامت در دوران خلفا

گفتار اول: امامت در دوران خلیفه اوّل

اشاره

آنچه تا کنون درباره امامت بیان شد، تحلیل کلامی و تفسیر قرآنی در باب امامت بود که با ابزارهای منطقی و روی آورد درون دینی به بحث از موضوعاتی مانند: «امام باید چه شرایط و ویژگیهایی داشته باشد»، «امام باید منصوص باشد»، «امامت باید از اصول عقاید باشد» و... پرداخته شد.

حال باید پرسید که آیا مواجهه عملی امت و سران قوم پس از رحلت پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله بر اساس آنچه عقل، وحی و سنت اقتضا می کرد، بود یا هر کسی راهی پیمود که بیش از آنچه اصول گرایانه باشد، منفعت گرایانه و یا بر حسب دیگر گرایشهای افراد بود؟

ماجرای امامت و خلافت پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله که سرنوشت امت را برای قرنها رقم زد، ماجرایی مهمّ و قابل تأمل است. درسها و عبرتهای فراوانی در این ماجرای غم انگیز وجود دارد. تبدیل نبوت با همه هویت آسمانی آن، به حاکمیتهای موروثی و سلطنتهای استبدادی، نتیجه انقطاع از استمرار نبوت در بستر