امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 334

تا تحصن آنها را بر هم زند و ایشان را از خانه فاطمه علیها السلام بیرون بیاورد؛ مخصوصا تأکید کرد که اگر سرپیچی کردند، در برابرشان بایست و به زور شمشیر متوسّل شو!

بخاری درباره آنچه بین دختر پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و ابوبکر گذشت، نوشته است: فاطمه از ابوبکر روی بگردانید و تا شش ماه که بعد از پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله در قید حیات بود، با وی سخن نگفت. پس از مرگش، همسرش علی علیه السلام او را به خاک سپرد و ابوبکر را خبر ننمود.

پس از مرگ فاطمه، علی چون خود را در میان مردم تنها یافت، ناچار با ابوبکر از در آشتی درآمد و با او بیعت کرد.

بلاذری می نویسد: تا پیش از اینکه علی علیه السلام با ابوبکر بیعت کند، هیچ کس به جنگ دشمنان بیرون نمی شد.(1)

در تحلیل سقیفه، این سؤال مطرح می شود که چه چیز سبب شد تا اصحاب سقیفه در حالی که هنوز پیکر مطهر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در میان خانه اش بود و بدون حضور فردی از اهل بیت و با چنان عجله ای خلیفه بعد از پیامبر را انتخاب کنند؛ آن هم اولین بیعت در شرایطی صورت گرفت که بسیاری از افراد حاضر در سقیفه، با هم مشغول بحث و درگیری بودند و زمانی آرامش به مجلس بازگشت که متوجه شدند اوّلین بیعت با خلیفه نخست انجام شده است؟

2. نقد عملکرد سقیفه در ترازوی ملاک گزینش امام

اشاره

می توان عملکرد سقیفه را بر حسب ملاک گزینش امام، نقد کرد. آنچه در سقیفه برای جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله رقم زده شد، بر حسب کدام ملاک، قابل تطبیق است؟ دانشمندان مسلمان، در گزینش امام، ملاکهای متعددی را ارائه کرده اند. عملکرد سقیفه بر کدام ملاک استوار است؟ و این ملاک، خود بر کدام اصل و منطق، مبتنی است؟ آیا اساساً آنان که در جانشینی پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله از نظریه امامت به عنوان