امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 340

انتخاب، از جانب مردم نبوده است؛ چنان که در انتخاب فرمانده در ماجرای طالوت و جالوت، مشاهده می کنیم که مردم به سراغ پیامبر زمان خود می روند و او طالوت را از جانب خدای رحمان به عنوان فرمانده آنان می گمارد که بر علیه ظالم زمان؛ یعنی جالوت، قیام کنند و آنگاه که آن قوم، زبان به اعتراض می گشایند که طالوت فردی با حسب و نسب نیست و او را از مال و منال، بهره ای نیست و سعی می کنند ملاکهای مادی را در نظر آورند، خداوند می فرماید: ما به طالوت، قدرت جسمانی و علم دادیم که لازمه حکمرانی و مبارزه با ظلم است.(1)

پس اگر خداوند، خود می داند که ملک و فرمانروایی را در کجا قرار دهد و چه کسی را حاکم و ملِک قرار دهد، چگونه می توان انتخاب امام را به مردم واگذار کرد؟ بنابراین، نظریه اتفاق ارباب حل و عقد در انتخاب امام، در قرآن جایگاهی ندارد.

این نظریه در سنّت نبوی نیز جایگاهی ندارد؛ زیرا به ادعای اهل سنّت، پیامبر درباره انتخاب خلیفه بعد از خود، هیچ طرح و برنامه ای ارائه نکرد و آن را به مردم واگذار کرد.(2) پس این نظریّه در سنّت پیامبر هم نباید جایگاهی داشته باشد.

4. دلایل ابوبکر در استحقاق قریش برای خلافت

ابوبکر در اجتماع سقیفه گفت:

امامت و پیشوایی بر این امت، حق خاندان قریش است؛ زیرا آنها از لحاظ نسب، شاخصترین مردم و از لحاظ نفوذ و نیرومندی، مرکز دایره قدرت عرب می باشند. از این جهت، من حکومت و فرمانروایی یکی از این دو نفر قریشی، عمر و ابوعبیده را به صلاح شما می دانم. پس با هر کدام که مایل هستید، بیعت