امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 87

حرکتهای جامعه، با محور آهنین امام به گردش درمی آید. امامت به عنوان هسته مرکزی خلافت و نگه دارنده، نظم دهنده و کنترل کننده حرکتهای انحرافی، نقش محوریت را در امت خواهد داشت. در بررسی نهایی سخن امام علیه السلام به این نتیجه می رسیم که امام، قطب امت و قلب اجتماع است.(1)

از این جاست که اهمیت امامت، به وضوح جلوه گر می شود؛ زیرا اگر امامت از جامعه برداشته شود، حرکتهای تکاملی امت و جامعه در کل جریانات، مختل خواهد شد و در نتیجه، جامعه دچار تفرقه و پراکندگی گشته و در مسیر انحطاط و فساد قرار می گیرد.

این مطلب را امام علی علیه السلام در خطبه 118، آن جا که مردم را برای جهاد فرامی خواند و در پاسخ بهانه گیریها که می گفتند: امام باید شخصا در جنگ شرکت کند، یادآور می شود:

برای من در موقعیت امامت امّت، هیچ شایسته نیست که ارتش را رها کنم و شهر و بیت المال و مالیات و دستگاه قضایی و رسیدگی به حقوق طلب کاران را به حال خودش بگذارم و سپس با فوجی از سپاه که فوج دیگری به دنبال دارد، به دشمن حمله برم و همچون تیری که در تیردان خالی، زیر و رو می شود، رشته کارها را از دست بدهم. موقعیت من، محور آهنین سنگ آسیاب است که باید کارها بر محور من بگردد و من در جایگاه خود، ثابت باشم که اگر از مرکزیت جامعه بیرون آمدم، حرکتها متوقف و بی هدف و سنگ زیرین نیز دچار اضطراب و آشفتگی می گردد.(2)

امام علیه السلام در فراز اوّل کلام خود، مشکل دفع دشمن را با تعیین و انتصاب یک فرمانده لایق، دلیر و مقتدر، قابل حل می داند و در فراز بعدی کلامش می فرماید: مشکل بزرگ رهبری کلیّه ارگانهای اجرایی و تنظیم و جهت دهی به همه حرکتهایی که در جهت رفع نیازمندیها و مهمتر از همه، حرکت تکاملی جامعه که احیانا با یک