امامت پژوهی: بررسی دیدگاه امامیه٫ معتزله و اشاعره صفحه 90

10. تجلّی توحید در نظام امامت

هدف اصلی از انگیختن پیامبران و فرود وحی، برپاداشتن دادگری در میان مردم است. برپایی عدل و دادگری در جامعه انسانی، سرچشمه همه نیکیهاست. اگر دادگری و عدالت نباشد، هیچ خیر و فضیلتی نخواهد بود و اگر خیری باشد، نخواهد ماند، دادگری واقعی، وقتی است که حکومت از آن خدا باشد، نه انسان. انسان نمی تواند بر انسان حکومت کند. انسان نباید زیر بار حکومت انسان برود؛ چنان که حضرت امیرالمؤمنین، علی علیه السلام فرمود: «لاتکن عبدَ غیرک وقد جعلک اللّه حُرّا»؛(1) سر بندگی برای احدی فرود نیارید که شما را آزاد آفرید.

آری! حکومت از آن خداست؛ همچنان که مالک اصلی، خداست: ﴿وَلِلّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ﴾.(2) حاکم اصلی نیز خداست: ﴿إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلّهِ ﴾.(3)

چون خداوند از عالم جسم و جسمانی، مبرّا و از شباهت به مخلوقات، منزّه و از معاشرت، دور است و متعالی، و او قدیم و لطیف و سبحان است، از این رو برای نشر دین خود و برپاداشتن حکومت خویش، در زمین، انسان کامل و شایسته را به عنوان پیامبر انتخاب می کند و احکام و قوانین جامعه انسانی را به صورت وحی، بر او نازل می فرماید تا پیامبر بر اساس آن احکام، جامعه الهی را تشکیل دهد و حاکمیت خداوند را در زمین، جاری سازد.

بدین گونه، پیامبر به نیابت و خلافت خدا، حاکم جامعه است و پس از پیامبر، امام حاکم است.(4)

بنا بر آنچه گفته شد، نظام امامت و ولایت باید از جانب خدا انفاذ شود تا حکومت شرعی و اطاعت از اوامرش، واجب باشد. در این نظام امامت است که

1- . محمد عبده، نهج البلاغه، نامه 31، ج3، ص51.
2- . آل عمران/ 109.
3- . انعام/ 57.
4- . محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص293.