ترازوی حقیقت ترجمه میزان الحق جلد 2 صفحه 172

1- الالمام، ج 4، ص 32 و 40 و 41.

نموده اید. آنان گفته اند: در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و زمان ابوبکر و9. ابتدای خلافت عمر، اذان این گونه بود که در آن حی علی خیر العمل گفته می شد؛ تا این که عمر بن خطاب گفت: «می ترسم اگر حی علی خیر العمل گفته شود، مردم به نماز تکیه کنند و جهاد را رها سازند». پس فرمان داد که حی علی خیر العمل از اذان حذف شود.(1).

همانند این روایت، از افراد زیر نیز نقل شده است:

36. امام صادق صلوات الله علیه

37. امام باقر صلوات الله علیه

38. ابن عباس(2).

سخنی درباره این فتوا

امر جهاد در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله، بسیار مهم تر و شدیدتر بود و نیاز مردم به جهاد، بیش از زمان عمر احساس می شد. با این حال، رسول خدا صلی الله علیه و آله این عبارت را از اذان حذف نکرد. از این رو ما قطع پیدا می کنیم که اجتهاد خلیفۀ دوم از لحاظ قوت و کفایت، سطح قابل قبولی نداشت و او همۀ جوانب و عواقب این موضوع را به شکل کافی و مطلوب، نسنجیده بود. مگر با