- 1 - تاریخچه جمع آوری و تدوین حدیث 5
- الف) نقل روایت در زمان پیامبر صلی الله علیه وآله 5
- اشاره 5
- ب) جلوگیری از نقل ونوشتن حدیث در زمان پیامبرصلی الله علیه وآله 6
- د) احادیث ساختگی 7
- ج) ادامه ممنوعیت ها پس از پیامبرصلی الله علیه وآله 7
- و) رفع ممنوعیت تدوین حدیث 8
- ه.) احادیث پیامبرصلی الله علیه وآله واهل بیت علیهم السلام 8
- ز) نقش اصحاب ائمه در تدوین حدیث 9
- ح) نقش ایرانیان در تدوین حدیث 9
- 3 - نگاهی به زندگی شیخ صدوق رحمه الله 11
- 4 - اثر حاضر 12
- ولاده علی "علیه السلام" 14
- علی علیه السلام فی القرآن 22
- ثواب ذکر وکتابه و... فضائل علی "علیه السلام" 76
1- 4. ابو عبداللَّه شمس الدین الذهبی: تذکره الحفاظ، ج 1، ص 5.
2- 5. شیخ علی کورانی: تدوین القرآن، دار القرآن، قم، ص 371.
3- 6. مراجعه شود به الغدیر {علامه امینی} ج 5، ص 291 و...
علاوه بر این، داستان های ساختگی اهل کتاب - بخصوص یهودیان - نه تنها آزادانه وبدون هیچ ممنوعیتی بازگو می گردید، بلکه ترویج آن ها مورد تأیید وتأکید قرار داشت.
ه.) احادیث پیامبرصلی الله علیه وآله واهل بیت علیهم السلام
در این میان، تنها اهل بیت پیامبرصلی الله علیه وآله وپیروان آن ها بودند که حافظ احادیث نبوی بوده واز بیان سنت پیامبرصلی الله علیه وآله خودداری نمی نمودند.
پر واضح است که آنچه ائمه أطهارعلیهم السلام نقل می کردند، تماماً صحیح ویقینی بود؛ چرا که آنان هم معصوم بودند وهم خزانه دار علوم پیامبرصلی الله علیه وآله، حتّی بسیاری از روایات به املای پیامبرصلی الله علیه وآله و خط امیرالمؤمنین علیه السلام منحصراً نزد آنان نگهداری می شد.
و) رفع ممنوعیت تدوین حدیث
به هر حال جلوگیری از ضبط و تدوین حدیث، مشکلات متعددی را برای عامّه - غیر شیعه - ایجاد کرده بود. مشکلاتی که حل آن ها جز با مراجعه به روایات ممکن نبود. چرا که حکم بسیاری از مسائل، تنها از روایات به دست می آمد. تا این که در زمان عمر بن عبدالعزیز - خلیفه اموی - پس از حدود 95 سال، ممنوعیت حفظ وتدوین حدیث برداشته شد واز آن پس جمع آوری وتدوین احادیث در میان عامّه آغاز گردید.
امّا متأسّفانه از ابتدا، خشت اوّل این کار به صورتی نادرست نهاده شد؛ چرا که در میان مردم غالباً کسی که پیامبرصلی الله علیه وآله را درک کرده ومستقیماً از ایشان روایت نقل کند وجود نداشت وناگزیر تدوین حدیث با استفاده از منابع دست دوّم وسوّم، صورت می گرفت. عالمان وابسته به حکومت برای جمع آوری حدیث، حاضر بودند روایات منسوب به پیامبرصلی الله علیه وآله را از هر کسی - به غیر از خاندان وحی - بشنوند وبه ضبط و تدوین آن بپردازند.
در نتیجه، بسیاری از آنچه که آنان به نگارش در آوردند، روایات جعلی و اسرائیلیاتی بود که در میان مردم رواج پیدا کرده وبه پیامبرصلی الله علیه وآله نسبت داده شده بود وبدین ترتیب، غالب احادیث صحیح نبوی که همچنان در اختیار اهل بیت پیامبرعلیهم السلام و شاگردان مکتب آنان قرار داشت، مورد استفاده نگارندگان کتب حدیث عامه قرار نگرفت.