- تذکّر 2
- کتاب حاضر 2
- 1 آیه تبلیغ 5
- اشاره 5
- فصل اول آیات خلافت و زعامت مسلمین 5
- دورنمای بحث 6
- شرح و تفسیر 6
- اشاره 6
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 10
- اشاره 14
- انتخاب جانشین نقطه پایان رسالت 14
- تطبیق نشانههای سهگانه بر مسأله ولایت 18
- راه دوم: تفسیر آیه تبلیغ در سایه روایات 20
- اشاره 22
- پیامهای آیه 22
- جریان غدیر 23
- محتوای روایات غدیر 24
- 1. تفسیر ولایت و مولی در حدیث غدیر 29
- مباحث تکمیلی 29
- 2. آیاتی از سوره معارج در تأیید داستان غدیر 32
- 3. ارتباط این آیه با قبل و بعد از آن چگونه است؟ 34
- اشاره 36
- 3 آیه اکمال دین 36
- روز اکمال دین و اتمام نعمت 37
- شرح و تفسیر 37
- دورنمای بحث 37
- آن روز، چه روزی بوده است؟ 38
- راه اوّل: تفسیر آیه بدون قرائن خارجی 39
- منظور از اکمال دین چیست؟ 41
- اعترافی جالب از فخر رازی 43
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 48
- سخنی عجیب از «آلوسی» 51
- 1. ولایت ناامیدکننده دشمنان 52
- پیامهای آیه 52
- 2. اتمام دین و اکمال نعمت در سایه ولایت 53
- مباحث تکمیلی 53
- 1. ولایت، اساسی ترین مسأله اسلام 53
- 2. ولایت دو سو دارد! 55
- اشاره 57
- 3 آیه ولایت 57
- شرح و تفسیر 58
- دورنمای بحث 58
- نشانههای ولیّ 58
- «ولی» در استعمالات قرآن 60
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از احادیث 60
- اشاره 60
- منظور از ولیّ در آیه مورد بحث 63
- مصداق «الّذین آمنوا ... راکعون» کیست؟ 64
- راه دوم: تفسیر آیه با توجّه به احادیث 65
- اشاره 65
- یادآوری دو نکته 68
- بهانهها و اشکالها! 69
- اشاره 69
- اشکال اوّل: إنّما دلالت بر حصر ندارد! 70
- اشکال دوم: إعطاء خاتم فعل کثیر است! 71
- اشکال سوم: انگشتر بسیار قیمتی بود! 72
- اشکال چهارم: این کار با حضور قلب نمیسازد! 73
- اشکال پنجم: چرا تمام ضمیرهای آیه جمع است؟ 74
- اشکال ششم: ولایت علی علیه السلام در حیات پیامبر صلی الله علیه و آله چه معنی دارد؟ 82
- اشکال هفتم: منظور از زکات چیست؟ 83
- نکتهای بسیار مهم! 86
- پیام آیه ولایت 88
- اشاره 89
- 4 آیه اولی الامر 89
- اولو الامر چه کسانی هستند؟ 90
- دورنمای بحث 90
- شرح و تفسیر 90
- محدوده اطاعت از اولو الامر 91
- نظرات مختلف پیرامون اولو الامر 93
- اهمّیّت حدیث ثقلین 97
- تفسیر آیه در سایه روایات 97
- سؤالات و پاسخها 101
- غزوه تبوک 103
- پیامهای آیه 107
- اشاره 111
- 5 آیه صادقین 111
- آشنائی اجمالی با سوره توبه 112
- دورنمای بحث 112
- شرح و تفسیر 115
- اشاره 115
- صادقین کیانند؟ 116
- نظریه دانشمندان اهل سنّت 117
- تفسیر آیه صادقین با آیهای دیگر از قرآن 119
- صادقین در روایات 124
- پیام آیه صادقین 125
- فصل دوم آیات فضائل اهل البیت علیهم السلام 128
- اشاره 128
- 1 آیه تطهیر 128
- مقدّمه 129
- دورنمای بحث 129
- شرح و تفسیر 130
- آیه تطهیر، برهان روشن عصمت! 130
- «اهل البیت» کیانند؟ 136
- پاسخ به چند سؤال 143
- اشاره 146
- 2 آیه مودّت 146
- سیری در آیات قبل 147
- دورنمای بحث 147
- مودّت اهل بیت، پاداش رسالت 149
- شرح و تفسیر 149
- «قربی» کیانند؟ 150
- نظرات اهل سنّت پیرامون «قربی» 153
- تفسیر «قربی» از منظر شیعه 153
- اعترافی ناخواسته! 155
- تفسیر مودّت در سخن امام صادق علیه السلام 160
- تفسیر آیه مودّت در سایه روایات 161
- چند نکته مهم 165
- پیام آیه مودّت 166
- مراحل و مراتب محبّت 168
- میثم تمّار، عاشقی خالص 169
- اشاره 171
- 3 آیه مباهله 171
- اشاره 172
- مقدّمه 172
- دورنمای بحث 172
- 2. مباهله یعنی چه؟ 173
- 1. مباهله آخرین حربه 173
- شرح و تفسیر 174
- آیا مباهله انجام شد؟ 174
- دعوت به مباهله 174
- «ابنائنا»، «نسائنا» و «انفسنا» کیانند؟ 178
- 4 آیات سوره دهر 181
- اشاره 181
- دورنمای بحث 182
- شأن نزول 183
- شرح و تفسیر 185
- ویژگیهای پنجگانه اهل البیت علیهم السلام 185
- اشاره 185
- 1. وفای به عهد و پیمان 186
- 2. ترس از قیامت 187
- 3. رسیدگی به نیازمندان 187
- 4. اخلاص 189
- 5. خوف از خداوند! 189
- اشاره 190
- آیات پاداش 190
- مقایسه پاداشهای دنیا و آخرت! 190
- نعمتهای دوازدهگانه بهشتی! 191
- شراب طهور چیست؟ 195
- بهانهجوییها! و پاسخ آن 196
- 1. سوره انسان مکّی است! 196
- اشاره 196
- 2. چراغی که بر خانه واجب است، بر مسجد حرام است! 199
- 3. آیات سوره دهر عامّ است، یا خاصّ؟ 201
- پیامهای آیه 202
- اشاره 202
- 1. اهمّیّت کمک به نیازمندان 205
- 2. کمّیّت معیار عمل نیست! 206
- 3. انعکاس آیات سوره دهر در اشعار شعرا 207
- اشاره 208
- 5 آیه توبه آدم 208
- دورنمای بحث 209
- شرح و تفسیر 209
- بازگشت به سوی خدا 209
- درسهایی از داستان حضرت آدم و حوّا! 210
- توسّل حضرت آدم! 212
- «کلمات» چه بوده است؟ 214
- آیا توسّل مشروع است؟ 216
- اقسام توسّل 217
- اقسام توحید 219
- تفسیر توحید و جایگاه والای آن 219
- اشاعره و تفسیری غلط از توحید افعالی! 221
- آیا توسّل با توحید سازگار است؟ 223
- توسّل در قرآن 225
- توسّل به بزرگان بعد از مرگشان 227
- توسّل در روایات 228
- 1 آیه لیلة المبیت 231
- فصل سوم آیات فضائل مخصوص حضرت علی علیه السلام 231
- اشاره 231
- پرستش غیر خدا جایز نیست 231
- شأن نزول 232
- دورنمای بحث 232
- اعترافات دانشمندان اهل سنّت! 234
- شرح و تفسیر 236
- معامله با خداوند 236
- معاملهای بینظیر! 236
- مقایسه این سه معامله با یکدیگر 238
- مقایسهای دیگر! 239
- ظرافت تعبیر در آیه لیلة المبیت 239
- ارتباط آیه لیلة المبیت با آیات قبل 240
- ارتباط آیه لیلة المبیت با ولایت امیر المؤمنین علیه السلام 242
- پاسخ برخی ایرادهای بیاساس! 243
- اشاره 243
- 1. آیه لیلة المبیت مربوط به آمرین به معروف است! 243
- 2. آیه مورد بحث در مورد ابو ذر است! 243
- 3. این آیه درباره همه مهاجران و انصار است! 244
- 4. علی علیه السلام میدانست زنده میماند، یا نه؟ 244
- 5. مخاطب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چه کسانی بودهاند؟ 246
- مباحث تکمیلی 247
- 1. اشعار حسّان بن ثابت در توصیف فداکاری علی علیه السلام 247
- 2. سرانجام علی علیه السلام در آن شب پرمخاطره! 248
- پیام آیه 250
- همه چیز در مسیر رضایت خداوند 250
- 3. خداوند به فداکاری علی علیه السلام مباهات میکند! 250
- اشاره 252
- 3 آیه سقایة الحاج 252
- دورنمای بحث 253
- شأن نزول 254
- نکتهای مهمّ! 256
- ایمان به خدا، برتر از هر چیز! 257
- شرح و تفسیر 257
- اعترافی از یکی از علماء اهل سنّت! 259
- ارتباط آیه سقایة الحاج با ولایت 259
- پیروی عملی از بزرگان دین 260
- پیام آیه 260
- مباحث تکمیلی 262
- 1. چرا نام علی علیه السلام در قرآن نیامده است؟ 262
- 2. چرا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم منافقین را نابود نکرد؟ 264
- اشاره 265
- 3 آیه نصرت 265
- دورنمای بحث 266
- آمادگی با تمام قوا 267
- شرح و تفسیر 267
- مؤمنین کیانند؟ 270
- دفاع از اسلام با تمام توان 273
- مؤمنین کیانند؟ 273
- 4 آیه علم الکتاب 274
- اشاره 274
- هیچ چیز را بدون دلیل نپذیرید! 275
- دورنمای بحث 275
- اشاره 275
- شرح و تفسیر 277
- شاهدان نبوّت 277
- «من عنده علم الکتاب» کیست؟ 278
- چگونگی شهادت خداوند! 278
- چگونگی شاهد بودن علی علیه السلام! 280
- مقایسهای بین آصف بن برخیا و علیّ بن أبی طالب علیه السلام 282
- آیات فضائل مخصوص حضرت علی علیه السلام 283
- اشاره 283
- شرح و تفسیر آیه 44 اعراف 285
- دورنمای بحث 285
- گفتگوی بهشتیان و جهنّمیان 285
- مؤذّن کیست؟ 288
- آیا مؤذّن بودن افتخاری محسوب میشود؟ 289
- شرح و تفسیر آیه 3 سوره توبه 290
- اشاره 290
- هشداری جدّی به مشرکان 293
- شرح و تفسیر 293
- اختلاف در جزئیّات 293
- آیا این مأموریّت فضیلت است؟ 294
- ارتباط آیه «اذان» و «مؤذّن» 295
- حکمت تغییر مأموریّت ابلاغ آیات سوره برائت 297
- آیه محسنین 299
- دورنمای بحث 299
- شرح و تفسیر 300
- ظالمترین انسانها! 300
- «آورنده کلام صدق» و «تصدیقکننده آن» کیست؟ 302
- فخر رازی، تنها مخالف! 304
- 8 آیه پیشگامان نخستین 305
- اشاره 305
- پیشگامان اسلام 306
- دورنمای بحث 306
- شرح و تفسیر 306
- نخستین مرد مسلمان 310
- ارزش ایمان قبل از بلوغ! 313
- «اوّل المؤمنین» امتیازی بزرگ! 317
- شناخت فضایل، مقدّمهای برای عمل! 320
- پیام آیه 320
- 9 آیه محبّت 322
- اشاره 322
- دورنمای بحث 323
- اشاره 323
- نفوذ در دلها، مهمترین سرمایه رهبران 323
- ارتباط ایمان و عمل صالح با نفوذ در دلها 325
- شرح و تفسیر 325
- شأن نزول آیه محبّت 326
- تفسیرهای دیگری برای آیه مورد بحث 329
- شیعه چراغی پرفروغ 330
- پیام آیه شریفه 330
- مباحث تکمیلی 331
- 1. نفوذ در دل همگان 331
- 2. گستره عمل صالح 333
- 10 آیه سابقون 334
- اشاره 334
- دورنمای بحث 335
- محتوای سوره واقعه 335
- اشاره 335
- شرح و تفسیر 337
- سابقون کیانند؟ 337
- علی علیه السلام مصداق أتمّ و أکمل سابقون! 338
- تفسیر سابقون از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 338
- 11 آیه اذُن واعیه 341
- اشاره 341
- شرح و تفسیر 342
- دورنمای بحث 342
- داستان پیامبران 342
- صاحب «اذُن واعیه» کیست؟ 344
- تناقض در کلام شیخ روزبهان! 346
- نکتهای ظریف از فخر رازی 347
- علی با حق و حق با علی است! 348
- دعای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در حقّ علی علیه السلام 349
- علی علیه السلام بهترین قاضی! 349
- 12 آیه صالح المؤمنین 352
- اشاره 352
- دورنمای بحث 353
- شأن نزول 353
- یاوران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 355
- شرح و تفسیر 355
- صالح المؤمنین کیست؟ 358
- پیام آیه 360
- اشاره 361
- 13 آیه انذار و هدایت 361
- شرح و تفسیر 362
- دورنمای بحث 362
- بازهم بهانهجوئی! 362
- تناسب صدر و ذیل آیه 363
- «منذر» و «هادی» کیست؟ 366
- راه اوّل: تفسیر آیه با قطع نظر از روایات 366
- راه دوم: تفسیر آیه در سایه روایات 368
- پیامهای آیه ولایت و انذار 371
- 1. تعصّب و لجاجت دو مانع بزرگ! 371
- اشاره 371
- 2. اقتداء هدایت شونده به هادی 373
- 14 آیه خیر البریّه 376
- اشاره 376
- دورنمای بحث 377
- بهترین و بدترین مخلوقات! 378
- شرح و تفسیر 378
- خیر البریّه در روایات 381
- 1. نظام ارزشی اسلام 385
- پیامهای آیه خیر البریّه 385
- اشاره 385
- 2. تاریخ پیدایش شیعه 388
- 3. شیعه یعنی چه؟ 389
- اشاره 393
- 15 آیه حکمت 393
- دورنمای بحث 394
- حکمت، خیری کثیر! 394
- شرح و تفسیر 394
- علی علیه السلام صاحب حکمت! 396
- اشاره 397
- 1. مرجعیّت علمی امام علی علیه السلام 397
- گستره علم و دانش حضرت علی علیه السلام 397
- 3. امام علی علیه السلام و علم تفسیر 398
- 2. امام علی علیه السلام دروازه شهر علم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 398
- 5. امام علی علیه السلام و علم کلام 399
- 6. امام علی علیه السلام و علم فقه 399
- 4. امام علی علیه السلام واضع علم نحو 399
- 7. امام علی علیه السلام و علم حقیقت (علم باطن) 400
- 8. امام علی علیه السلام و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 400
مقایسهای بین آصف بن برخیا و علیّ بن أبی طالب علیه السلام
مقایسهای بین آصف بن برخیا و علیّ بن أبی طالب علیه السلام
آصف بن برخیا وزیر حضرت سلیمان علیه السلام بود و داستانش در سوره نمل آمده که خلاصه آن به شرح زیر است:
«هنگامی که ملکه سبأ تسلیم حضرت سلیمان شد و به سوی آن پیامبر خدا حرکت کرد، آن حضرت خطاب به کارگزارانش، که از جن و انس بودند، گفت:
کدام یک از شما قادر است قبل از آن که ملکه سبأ تسلیم ما شود و در نزد ما حاضر گردد، تخت او را برای ما بیاورد؟
یکی از جنّیان گفت: من آن را نزد تو میآورم، ولی مدّت زمانی لازم است؛ پیش از این که این جلسه شما به اتمام برسد!
گوییا حضرت سلیمان به این امر راضی نشد و میخواست این کار زودتر انجام پذیرد و لهذا شخصی که قسمتی از علم الکتاب در نزد او بود (آصف بن برخیا) و به وسیله آن، کارهای خارقالعادهای انجام میداد گفت: پیش از آن که چشم بر هم زنی، تخت ملکه سبأ را در نزد تو حاضر میکنم، تا سلیمان چشم باز کرد آن تخت را نزدش حاضر دید! سلیمان پس از این که به منظور خویش دست یافت به شکر خداوند پرداخت و همه این نعمتها را از خداوند دانست.» «1»
آصف بن برخیا با اطّلاع بر قسمتی از علم الکتاب و اسم اعظم، قادر بر انجام چنین کارهای خارق العاده و با عظمتی شد، حال با توجّه به این که حضرت علی علیه السلام دارای تمام علم الکتاب بود و کلّ اسم اعظم را میدانست، آیا قدرت او قابل مقایسه با آصف بن برخیا است؟ از این بحث میتوان پلی به ولایت تکوینیّه ائمّه اطهار علیهم السلام زد؛ زیرا معنای علم تکوینی آن نیست که نعوذ باللَّه ما معتقد باشیم علی علیه السلام خالق السماوات و الأرضین بود، بلکه معنای آن این است که آن بزرگواران به اذن پروردگار میتوانستند تصرّفاتی در عالم هستی داشته باشند، شبیه کاری که آصف بن برخیا انجام داد.
***